مطالبه گری برای حل معضلات محله

فعالیت شما چیست و چگونه است؟ فرآیند، روش اجرا، مراحل، جرقه اولیه، جزئیات، قالب، مخاطب شناسی، منابع انسانی، ابزار و امکانات، بازتاب رسانه ای، را توضیح دهید.

فرآیند و روش اجرا:

فعالیت «مطالبه‌گری برای حل معضلات محله» از سوی جمعی از اهالی منطقه کوی سیاحی اهواز، با هدایت یک روحانی ساکن همان منطقه آغاز شده است. فرآیند کار از تشکیل یک کارگروه مردمی آغاز شد که شامل معلمان، دانشجویان، روحانیون، فنی‌کاران و سایر افراد دغدغه‌مند بومی بود. این گروه با نشست‌های منظم و بررسی میدانی، نظام مسائل محله را شناسایی کرده و بر اساس آن، هسته‌های مطالبه‌گری در موضوعات مختلف همچون فاضلاب، آسفالت، برق، مدارس، خدمات درمانی و... تشکیل داد.

مراحل اجرا:

اعضای گروه در قالب تیم‌های پنج نفره به ادارات مرتبط مراجعه و پیگیری مطالبات می‌کردند. جلسات عمومی با حضور اهالی محله، مسئولان شهری، نماینده مجلس، نماینده ولی فقیه در استان، مدیران مدارس و دیگر نهادها برگزار شد. برای ارتباط مستقیم با مسئولان، یک گروه واتساپی به نام ندای کوی سیاحی ایجاد شد که مسئولان، نمایندگان مجلس، مدیران شهری و اهالی محله عضو آن هستند. در این گروه، مشکلات با ارسال عکس و پیام گزارش می‌شود و مسئولان پاسخگو هستند.

جرقه اولیه:

جرقه اصلی این طرح، وقوع چند حادثه غرق شدن کودکان در جوی بزرگ خیابان فلاح به دلیل بی‌توجهی به خدمات شهری بود. این اتفاقات باعث شد تا احساس مسئولیت عمومی در ساکنین به وجود آید و مقدمات این حرکت مطالبه‌گرایانه شکل بگیرد.

مخاطب‌شناسی:

مخاطبان اصلی این طرح، همه اهالی محله کوی سیاحی هستند، اعم از اقشار مختلف نظیر دانشجویان، معلمان، ریش‌سفیدان، روحانیون، زنان خانه‌دار، نوجوانان و حتی خانواده‌هایی با گرایشات متفاوت مذهبی و اجتماعی. از آنجا که بافت منطقه عربی و عشایری است، برنامه‌ها با در نظر گرفتن این ویژگی‌ها طراحی و اجرا می‌شود.

منابع انسانی و ابزار:

این فعالیت مبتنی بر مشارکت مردمی است و منابع انسانی آن متشکل از حدود ۲۰ تا ۲۵ نفر هسته مرکزی و صدها نفر مخاطب فعال در جلسات عمومی است. ابزار خاصی برای اجرای فعالیت نیاز نیست جز توان شبکه‌سازی، رسانه‌های اجتماعی (واتساپ) و ارتباط میدانی با ادارات. همچنین برای تقویت هویت دینی و فرهنگی، مبلغین به جلسات قرآنی خانگی فرستاده می‌شوند.

بازتاب رسانه‌ای:

این طرح بازتاب رسانه‌ای محدودی داشته و تنها برخی خبرنگاران و روزنامه‌نگاران به‌صورت شخصی پیگیر ماجرا شده‌اند. طرح‌هایی برای دعوت از رسانه‌ها در آینده برای پوشش فعالیت‌های فرهنگی در دست اجراست.

تمایز این فعالیت نسبت به فعالیت‌های مشابه (جنبه نوآورانه) از نظر مجری چیست؟ مهمترین شاخصه فعالیت و بخش برجسته این فعالیت کدام است، قالب یا محتوا یا سناریو ؟

وجه تمایز این طرح در چند بُعد قابل تشخیص است:

مردمی بودن و خودجوش بودن آن: تمام اعضا از خود محله هستند و حرکت از درون جامعه محلی شکل گرفته است.

تشکیلات‌یابی بومی: برخلاف مطالبه‌گری‌های جزیره‌ای، این طرح به صورت منظم، هدفمند و شبکه‌ای عمل کرده است.

عدم نگاه دولتی به نقش روحانی: مجری طرح (روحانی منطقه) خود را به‌عنوان نماینده مردم و عضوی از محله معرفی می‌کند، نه نماینده دولت یا نظام، و همین رویکرد اعتماد عمومی را تقویت کرده است.

استفاده از ابزارهای ارتباطی نوین: راه‌اندازی گروه واتساپی «ندای کوی سیاحی» برای ارتباط مستقیم مردم با مسئولان، از ابزارهای خلاقانه در این طرح است.

این فعالیت ناظر به چه نیاز مخاطبان است (مساله شناسی و ریشه یابی)؟ فعالیت شما چگونه این نیاز را برطرف می‌کند؟ نتایج و دستاوردهای شما چیست؟

اهالی کوی سیاحی با مشکلات عمیق خدماتی مواجه بودند: نبود آسفالت، سیستم فاضلاب نامناسب، کمبود امکانات آموزشی، نبود کولر و میز و صندلی در مدارس، نبود درمانگاه و عدم پاسخگویی مسئولان شهری.

چگونگی پاسخ به نیاز:

این طرح با تبدیل گلایه‌های مردمی به حرکت تشکیلاتی مطالبه‌گرانه، توانست:

بیش از ۶۰٪ خیابان‌های منطقه را آسفالت کند.

پیگیری دریافت بیش از ۱۰۰ میز و صندلی برای مدارس از نماینده مجلس انجام دهد.

دریافت ۲۰ کولر از پتروشیمی بندرامام برای مدارس محله.

اخذ اعتبار دو میلیارد تومانی از فرمانداری برای احداث درمانگاه.

ترغیب مسئولان آموزش و پرورش به مشارکت مستقیم با اهالی در جلسات مطالبه‌گری.

چالش‌ها و موانع کسب موفقیت (ریسک ها) این فعالیت را چه می‌دانید؟

موانع اصلی به شرح زیر است:

بدقولی برخی مسئولان: وعده‌های تحقق‌نیافته یا قول‌هایی که بدون امکان اجرا داده می‌شوند، اعتماد مردم را نسبت به فرآیند مطالبه‌گری تضعیف می‌کند.

کم‌تجربگی در شیوه مطالبه‌گری: به اذعان مجری، تجربه کافی در این زمینه وجود ندارد و نیاز به آموزش حقوق شهروندی و مهارت‌های پیگیری وجود دارد.

نبود حمایت رسانه‌ای کافی در سطح استان: با وجود موفقیت‌های عینی، پوشش رسانه‌ای مطلوب برای تقویت وجهه عمومی طرح صورت نگرفته است.