تبلیغ قرآن و اهل بیت با ‌ابزار سرود

فعالیت شما چیست و چگونه است؟ فرآیند، روش اجرا، مراحل، جرقه اولیه، جزئیات، قالب، مخاطب شناسی، منابع انسانی، ابزار و امکانات، بازتاب رسانه ای، را توضیح دهید.

فعالیت مورد بحث، تبلیغ معارف قرآن و اهل‌بیت (ع) از طریق اجرای سرودهای جمعی است. این فعالیت تحت عنوان "فرزندان حاج قاسم" شناخته می‌شود و با محوریت تولید سرودها و نماهنگ‌های مذهبی و ملی، به جذب و تربیت کودکان و نوجوانان در این حوزه می‌پردازد.

۱. فرآیند شکل‌گیری و مراحل اجرا

این طرح در سال ۱۴۰۱ و پس از افزایش اقبال عمومی به سرودهای مذهبی شکل گرفت.

نخستین فعالیت رسمی، با همکاری مجموعه فرهنگی مسجد رسالت و تولید نماهنگ "برکت ایران" آغاز شد.

با تکیه بر جذب نوجوانان از مدارس و مساجد، گروه‌های سرود شکل گرفتند.

تمرینات طی چند جلسه فشرده برگزار می‌شود و در ادامه، ضبط صدا و فیلم‌برداری انجام می‌شود.

این گروه، تولید آثار مختلفی مانند "لشکر حسین"، "سرزمین غیرت"، "سرافراز" و "صدای غدیر" را در کارنامه خود دارد.

۲. روش اجرا و جزئیات فنی

ابتدا یک سناریو یا هدف تبلیغی برای هر اثر تعیین می‌شود.

محتوای شعری توسط شاعران همکار تنظیم شده و سپس ملودی مناسب توسط آهنگسازان ساخته می‌شود.

کودکان و نوجوانان مستعد از میان اعضای گروه انتخاب شده و پس از تمرین، در استودیو صدای آن‌ها ضبط می‌شود.

بخش تصویربرداری در لوکیشن‌های متناسب مانند مدارس، مساجد و اماکن مذهبی انجام می‌شود.

پس از تدوین و تولید نهایی، اثر در رسانه‌های مختلف و شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود.

۳. مخاطب‌شناسی

مخاطب اصلی این طرح، کودکان و نوجوانان بین ۹ تا ۱۴ سال هستند.

در کنار کودکان، والدین و مربیان مدارس نیز درگیر فرایند تربیتی و تبلیغی این گروه هستند.

بخشی از آثار به طور خاص برای دانش‌آموزان و مدارس طراحی شده است تا در برنامه‌های فرهنگی مورد استفاده قرار گیرد.

۴. منابع انسانی

گروه متشکل از شاعران، آهنگسازان، خوانندگان نوجوان، مربیان تربیتی و رسانه‌ای است.

والدین کودکان نیز در طراحی لباس، دکور و سایر امور اجرایی مشارکت دارند.

تیمی از تصویربرداران و تدوین‌گران وظیفه تولید محتوای ویدیویی را برعهده دارند.

۵. ابزارها و امکانات

استودیوهای صدابرداری و تدوین برای ضبط و تولید آثار استفاده می‌شود.

مدارس، مساجد و اماکن مذهبی به عنوان پایگاه‌های تمرین و اجرا در نظر گرفته می‌شوند.

گروه‌های مجازی و ارتباطی برای هماهنگی اعضا به کار گرفته می‌شود.

۶. بازتاب رسانه‌ای و تأثیرگذاری

برخی آثار این مجموعه از شبکه‌های مختلف مانند شبکه‌های 3، 2 ، پویا، نسیم، امید، نور و افق پخش شده‌اند.

آثار برتر در جشنواره‌های فرهنگی و ملی مورد تقدیر قرار گرفته‌اند.

این طرح، در سطح رسانه‌های اجتماعی نیز مورد توجه قرار گرفته و برخی آثار به صورت گسترده در فضای مجازی دیده شده‌اند.

تمایز این فعالیت نسبت به فعالیت‌های مشابه (جنبه نوآورانه) از نظر مجری چیست؟ مهمترین شاخصه فعالیت و بخش برجسته این فعالیت کدام است، قالب یا محتوا یا سناریو ؟

فعالیت تبلیغ قرآن و اهل‌بیت (ع) از طریق اجرای سرودهای جمعی، با تمرکز بر مفاهیم دینی و اجتماعی، دارای شاخصه‌های متمایزی نسبت به گروه‌های مشابه است. این فعالیت که تحت عنوان "فرزندان حاج قاسم" شناخته می‌شود، ترکیبی از تولید محتوای تبلیغی، نیروسازی و تربیت کودکان و نوجوانان در این حوزه را دنبال می‌کند.

۱. فرآیند شکل‌گیری و اجرای فعالیت

این طرح در سال ۱۴۰۱، هم‌زمان با افزایش استقبال عمومی از سرودهای مذهبی، آغاز شد. نخستین فعالیت رسمی، با همکاری مجموعه فرهنگی مشرق رسالت و تولید نماهنگ "برکت ایران" شکل گرفت. پس از آن، با استفاده از ظرفیت مدارس و مساجد، گروه‌های سرود تشکیل و فرآیند تولید آثار متعددی مانند "لشکر حسین"، "سرزمین غیرت"، "سرافراز" و "صدای غدیر" انجام شد.

در فرآیند اجرای هر اثر، ابتدا یک سناریو یا هدف تبلیغی مشخص شده و محتوای شعری آن توسط شاعران همکار تنظیم می‌شود. ملودی اثر توسط آهنگسازان ساخته شده و پس از تمرینات فشرده، صدای کودکان و نوجوانان در استودیو ضبط می‌شود. تصویربرداری در لوکیشن‌های متناسبی مانند مدارس، مساجد و اماکن مذهبی انجام شده و در نهایت، پس از تدوین و تولید نهایی، اثر در رسانه‌های مختلف و شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود.

۲. تمایز در محتوا و سبک اجرا

برخلاف بسیاری از گروه‌های سرود که مفاهیم کلی مذهبی را بازخوانی می‌کنند، این مجموعه بر موضوعات خاص و کمتر پرداخته‌شده تمرکز دارد. نمونه‌ای از این رویکرد، اثر "صدای غدیر" است که به جای تکرار مفاهیم رایج درباره امیرالمؤمنین (ع)، به ابعاد اجتماعی و سیاسی واقعه غدیر و مفهوم بیعت با امام زمان (عج) پرداخته است. همچنین، برخی آثار مانند "سرزمین غیرت" به مسائل روز جامعه، نظیر وقایع ۱۴۰۱، واکنش نشان داده‌اند.

یکی از جنبه‌های نوآورانه این فعالیت، ترکیب سبک سرود و مداحی است که مورد تأکید مقام معظم رهبری نیز بوده است. این سبک ترکیبی، موجب تفاوت محسوس آثار این مجموعه از نظر ریتم، ملودی و تأثیرگذاری احساسی شده است.

۳. رویکرد تربیتی و نیروسازی

این گروه نه‌تنها برای اجرای سرود فعالیت دارد، بلکه به تربیت نیروهای مستعد نیز می‌پردازد. برخلاف گروه‌های مشابه که صرفاً به اجرای مناسبتی سرود می‌پردازند، این مجموعه کودکان و نوجوانان را در مسیر آموزش و رشد قرار می‌دهد. نمونه‌هایی از این فرآیند، ورود برخی اعضای گروه به عرصه مداحی یا فعالیت در حوزه رسانه و تصویربرداری است.

ساختار این گروه چندلایه است:

اعضای عمومی که در سطح مدارس جذب شده و آموزش‌های ابتدایی را دریافت می‌کنند.

گروه‌های تخصصی که روی خوانندگی، تنظیم و اجرای حرفه‌ای‌تر تمرکز دارند.

تیم‌های پشتیبانی که در امور فنی، طراحی دکور، تصویر‌برداری و سایر موارد کمک می‌کنند.

۴. نقش والدین و بازتاب رسانه‌ای

والدین کودکان عضو گروه، در تهیه لباس، دکور، هماهنگی‌های اجرایی و حتی تولید محتوا و رسانه‌ای‌سازی آثار نقش دارند. این تعامل، باعث مشارکت خانواده‌ها در حرکت فرهنگی گروه شده و اثرگذاری اجتماعی آن را افزایش داده است.

برخی آثار این مجموعه از شبکه‌هایی مانند نسیم، امید، نور و افق پخش شده‌اند و همچنین، آثار برتر در جشنواره‌های فرهنگی و ملی مورد تقدیر قرار گرفته‌اند. این گروه از ظرفیت رسانه‌های اجتماعی نیز بهره برده و برخی آثار آن به‌طور گسترده در فضای مجازی دیده شده است.

محتوا: مهم‌ترین عنصر متمایزکننده این فعالیت است. هر اثر دارای پیام خاص و هدفمندی است که علاوه بر جنبه تبلیغی، اثرگذاری تربیتی و فرهنگی نیز دارد.

سناریو: محتوای هدفمند، با بهره‌گیری از سناریوهای دقیق، به شکل تأثیرگذارتر ارائه می‌شود.

قالب: قالب سرود مذهبی و ترکیب آن با مداحی، هرچند یک نوآوری تبلیغی است، اما به‌تنهایی محور اصلی تمایز نیست، بلکه در خدمت محتوا و سناریو قرار دارد

این فعالیت ناظر به چه نیاز مخاطبان است (مساله شناسی و ریشه یابی)؟ فعالیت شما چگونه این نیاز را برطرف می‌کند؟ نتایج و دستاوردهای شما چیست؟

فعالیت تبلیغ قرآن و اهل‌بیت (ع) از طریق اجرای سرودهای جمعی، پاسخی به نیازهای فرهنگی، تربیتی و هویتی کودکان و نوجوانان است. این نیازها در چند بُعد قابل بررسی هستند:

۱. مسئله‌شناسی و ریشه‌یابی نیاز مخاطبان

نیاز به هویت‌یابی دینی و ملی: کودکان و نوجوانان به الگوهای مناسبی برای تقویت هویت دینی و ملی خود نیاز دارند. در شرایطی که جریان‌های رسانه‌ای مختلف در تلاش برای ایجاد انحراف در هویت نسل جوان هستند، فعالیت‌هایی مانند سرودهای مذهبی و ملی می‌توانند در تثبیت و تقویت این هویت مؤثر باشند.

نیاز به آموزش غیرمستقیم مفاهیم دینی: ارائه مستقیم مفاهیم دینی ممکن است برای این گروه سنی جذابیت کافی نداشته باشد، اما ترکیب این مفاهیم با هنر و موسیقی می‌تواند باعث جذب آن‌ها شود.

نیاز به فعالیت‌های گروهی سالم: بسیاری از نوجوانان در دوران بلوغ به دنبال فضایی برای تعاملات اجتماعی و فعالیت‌های گروهی هستند. نبود برنامه‌های مناسب در این حوزه می‌تواند زمینه‌ساز جذب آن‌ها به گروه‌های ناسالم و غیرمفید باشد.

نیاز به مهارت‌آموزی و تربیت استعدادها: بسیاری از نوجوانان دارای استعدادهای هنری، موسیقایی و اجرایی هستند که در صورت عدم هدایت صحیح، ممکن است این استعدادها به مسیرهای نادرست کشیده شوند.

۲. چگونگی پاسخگویی این فعالیت به نیاز مخاطبان

این گروه با ترکیب هنر و تبلیغ، محتوای دینی و مفاهیم تربیتی را در قالبی جذاب و قابل فهم برای کودکان و نوجوانان ارائه می‌دهد.

از طریق اجرای سرودها، نوجوانان نه‌تنها با مفاهیم مذهبی و ملی آشنا می‌شوند، بلکه به‌طور عملی در فعالیت‌های گروهی سالم شرکت می‌کنند.

جلسات تمرینی و اجرای سرود، محیطی برای تعامل مثبت و دوستانه بین نوجوانان ایجاد کرده و از گرایش آن‌ها به فعالیت‌های ناسالم جلوگیری می‌کند.

این فعالیت، بستری برای کشف استعدادهای هنری و رسانه‌ای نوجوانان فراهم کرده و برخی از اعضای آن را به مسیرهایی مانند مداحی، خوانندگی مذهبی، کارگردانی و تصویربرداری هدایت کرده است.

خانواده‌های شرکت‌کنندگان نیز در روند فعالیت گروهی مشارکت دارند، که این امر باعث تقویت پیوند خانواده و فرزندان در یک بستر فرهنگی و دینی می‌شود.

۳. نتایج و دستاوردهای این فعالیت

تولید آثار تأثیرگذار: این گروه تاکنون چندین اثر با محتوای دینی و ملی مانند "لشکر حسین"، "سرزمین غیرت"، "سرافراز" ، "صدای غدیر" ،  "آقای عزیزم" و  " آخرین پیام " را تولید کرده که در سطح رسانه‌های مختلف بازتاب گسترده‌ای داشته‌اند.

تربیت نیروهای مستعد: بسیاری از اعضای این گروه به حوزه‌های دیگر مانند مداحی، اجرای مذهبی، شعر و تصویربرداری ورود کرده و فعالیت‌های مستقلی را آغاز کرده‌اند.

اثرگذاری در رسانه‌ها و جامعه: آثار این گروه در شبکه‌های مختلف تلویزیونی پخش شده و در جشنواره‌های فرهنگی مورد تقدیر قرار گرفته‌اند.

ایجاد یک پایگاه اجتماعی فعال: این گروه با جذب بیش از ۴۰۰ کودک و نوجوان و سازمان‌دهی آن‌ها در قالب‌های مختلف، یک ساختار منسجم برای استمرار فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی ایجاد کرده است.

چالش‌ها و موانع کسب موفقیت (ریسک ها) این فعالیت را چه می‌دانید؟

فعالیت تبلیغی سرودهای مذهبی و ملی، با وجود دستاوردهای مثبت، با چالش‌ها و موانعی نیز مواجه است که بر روند اجرا و تأثیرگذاری آن تأثیر می‌گذارد. این چالش‌ها در چند بُعد قابل بررسی هستند:

۱. عدم حمایت کافی از سوی رسانه‌ها و نهادهای فرهنگی

یکی از مهم‌ترین موانع، کمبود حمایت رسانه‌ای است. به‌رغم تولید محتواهای قوی از نظر مفهومی و تأثیرگذاری، رسانه‌های بزرگ مانند صداوسیما اغلب از پخش این آثار خودداری می‌کنند یا اولویت را به آثار دیگری می‌دهند که لزوماً از نظر محتوایی برتر نیستند.

به گفته مجری این طرح، برخی گروه‌های سرود که ارتباطات قوی‌تری با نهادهای رسانه‌ای دارند، بدون توجه به کیفیت محتوایی آثارشان، فرصت بیشتری برای دیده شدن دارند.

۲. مشکلات مالی و تأمین هزینه‌ها

این فعالیت به دلیل ماهیت مردمی و جهادی خود، بدون حمایت مالی گسترده از سوی نهادهای رسمی انجام می‌شود.

هزینه‌های تولید سرود، شامل شعر، تنظیم، استودیو، تصویربرداری و تدوین، نیاز به منابع مالی دارد که تأمین آن عمدتاً به عهده خود مجموعه و گاهی کمک‌های محدود خانواده‌هاست.

حتی برخی هزینه‌ها، مانند دستمزد شاعران و تنظیم‌کنندگان، با تأخیر پرداخت شده یا به‌طور کامل تأمین نشده است.

۳. محدودیت‌های فنی و تصویربرداری

کیفیت تصویربرداری و تدوین آثار، یکی از عواملی است که در دیده شدن آن‌ها تأثیر مستقیم دارد. با این حال، به دلیل کمبود بودجه، امکان استفاده از تجهیزات حرفه‌ای و کارگردانان باتجربه وجود ندارد.

در نتیجه، برخی آثار از نظر بصری در سطحی نیستند که بتوانند با استانداردهای تلویزیونی رقابت کنند، که این موضوع یکی از دلایل عدم پخش گسترده آن‌ها در رسانه‌ها محسوب می‌شود.

۴. دشواری مدیریت و سازمان‌دهی گروه‌های بزرگ

این فعالیت با تعداد زیادی از کودکان و نوجوانان سر و کار دارد که نیازمند برنامه‌ریزی دقیق برای تمرینات، اجراها و تولیدات هستند.

حفظ نظم و هماهنگی میان اعضای گروه، به‌ویژه در اجراهای میدانی، چالشی مهم است.

برخی اعضای گروه به مرور زمان، به دلایل مختلفی مانند افزایش سن، نقل مکان یا تغییر اولویت‌های خانوادگی، از گروه جدا می‌شوند که جایگزینی آن‌ها نیازمند فرایند مستمر جذب و آموزش نیروهای جدید است.

۵. رقابت با جریان‌های فرهنگی غیرهمسو

در فضای رسانه‌ای کنونی، برخی تولیدات با محتوای سطحی و فاقد غنای دینی، به دلیل جذابیت‌های بصری و موسیقایی، مخاطبان را جذب می‌کنند.

این مسئله، کار گروه‌های سرود مذهبی را دشوارتر می‌کند، زیرا آن‌ها هم باید به جذابیت بصری و موسیقیایی اثر توجه کنند و هم چارچوب‌های ارزشی و محتوایی را رعایت کنند.

۶. چالش در تبلیغات و گسترش فعالیت

نبود بودجه کافی برای تبلیغات، یکی دیگر از موانع گسترش این فعالیت است.

در حالی که برخی گروه‌های سرود با تبلیغات گسترده در فضای مجازی و رسانه‌ای موفق به جذب مخاطب می‌شوند، این گروه عمدتاً از طریق ارتباطات مردمی و فعالیت‌های حضوری در مدارس و مساجد به شناخته شدن ادامه می‌دهد.