یکشنبه های علوی

فعالیت شما چیست و چگونه است؟ فرآیند، روش اجرا، مراحل، جرقه اولیه، جزئیات، قالب، مخاطب شناسی، منابع انسانی، ابزار و امکانات، بازتاب رسانه ای، را توضیح دهید.

موضوع فعالیت خانم دشت‌بزرگی طرحی است با عنوان «یکشنبه‌های علوی» که در مدرسه حضرت سمیه ۲ برای دانش‌آموزان دختر پایه چهارم تا ششم ابتدایی اجرا می‌شود. این طرح بر محور آموزش حکمت‌های نهج‌البلاغه به زبان ساده و کودکانه، همراه با حفظ‌کردن، بازی، داستان، شعر و ابزارهای متنوع جذاب اجرا می‌شود.

فرآیند اجرا شامل برگزاری جلسات هفتگی در روزهای یکشنبه است که گاهی در کلاس درس و گاهی در نمازخانه یا اتاق مخصوصی با دانش‌آموزان برگزار می‌شود. در هر جلسه یک حکمت از نهج‌البلاغه انتخاب می‌شود و مربی آن را برای دانش‌آموزان تفسیر و توضیح می‌دهد، سپس از آن‌ها خواسته می‌شود حکمت را حفظ کنند. در ادامه، پیرامون آن حکمت فعالیت‌هایی مانند بازی، قصه‌گویی یا شعرخوانی انجام می‌شود تا محتوای آن در ذهن کودک نهادینه شود.

جرقه اولیه‌ی طرح از همکاری با معاون پرورشی مدرسه و مشاهده‌ی ظرفیت بالای دانش‌آموزان برای دریافت مفاهیم اخلاقی نشأت گرفت. با هماهنگی ایشان و در قالب طرح معراج، خانم دشت‌بزرگی تصمیم گرفتند با تمرکز بر نهج‌البلاغه، که کمتر در مقطع ابتدایی به آن پرداخته شده، مفاهیم اخلاقی را با زبانی ساده به دانش‌آموزان منتقل کنند.

قالب اجرای طرح به‌صورت کلاس‌داری غیررسمی یا جلسات صمیمی در محیط مدرسه است که گاهی در زنگ‌های آزاد یا زمان‌های هماهنگ‌شده با مدرسه برگزار می‌شود.

مخاطبان طرح، دختران دانش‌آموز پایه‌های چهارم تا ششم ابتدایی هستند. این گروه سنی به‌دلیل آمادگی ذهنی برای درک مفاهیم اخلاقی و علاقه‌مندی به داستان و شعر، مخاطب مناسبی برای طرح انتخاب شده‌اند.

منابع انسانی این طرح صرفاً خود خانم دشت‌بزرگی است که به‌عنوان مبلغ و مربی فعالیت می‌کند. ایشان پیش‌تر نیز دوره پیش‌دبستانی قرآنی را گذرانده‌اند و از تجربیات پیشین خود در تعامل با کودکان بهره می‌برند.

ابزار و امکانات مورد استفاده در این طرح شامل برگه‌ها، جدول‌های طراحی‌شده، فعالیت‌های نوشتاری، بازی‌های آموزشی، و وسایل ساده کمک‌آموزشی است که توسط خود مجری تهیه شده و عمدتاً هزینه‌ها نیز به‌صورت شخصی تأمین شده است (در حد هزینه‌های کپی و چاپ برگه‌ها).

بازتاب رسانه‌ای برای این طرح گزارش نشده است. به‌جز بارگذاری عکس‌ها در سامانه نجم به درخواست جشنواره، فعالیت رسانه‌ای دیگری صورت نگرفته است.

تمایز این فعالیت نسبت به فعالیت‌های مشابه (جنبه نوآورانه) از نظر مجری چیست؟ مهمترین شاخصه فعالیت و بخش برجسته این فعالیت کدام است، قالب یا محتوا یا سناریو ؟

تمایز و نوآوری این فعالیت در ترکیب آموزش نهج‌البلاغه با روش‌های کودکانه و خلاقانه است. برخلاف روش‌های مرسوم و صرفاً تئوریک، در این طرح مفاهیم نهج‌البلاغه از طریق بازی، داستان، شعر و فعالیت‌های خلاقانه به دانش‌آموزان منتقل می‌شود. این روش منجر به جذب بیشتر، درک بهتر و ماندگاری طولانی‌تر مفاهیم اخلاقی در ذهن کودکان شده است. همچنین، ایجاد فرصت تحقیق دانش‌آموزانه درباره‌ی مفاهیم نهج‌البلاغه نیز از جنبه‌های مشارکتی و نوآورانه این طرح به شمار می‌آید.

این فعالیت ناظر به چه نیاز مخاطبان است (مساله شناسی و ریشه یابی)؟ فعالیت شما چگونه این نیاز را برطرف می‌کند؟ نتایج و دستاوردهای شما چیست؟

نیاز اصلی مخاطبین این طرح، شناخت صحیح و عمیق مفاهیم اخلاقی دینی به زبان کودکانه است. بسیاری از کودکان در این مقطع، با وجود تمایل به درک مفاهیم دینی، با ادبیات رسمی و خشک منابعی مانند نهج‌البلاغه ارتباط برقرار نمی‌کنند.

طرح یکشنبه‌های علوی با ساده‌سازی این مفاهیم، تلفیق آن با بازی و داستان، و ایجاد فضای مشارکتی و تشویقی، این نیاز را پاسخ می‌دهد. دانش‌آموزان با علاقه در جلسات شرکت می‌کنند، حکمت‌ها را حفظ می‌کنند، درباره مفاهیم آن فکر و تحقیق می‌کنند و تلاش می‌کنند رفتار خود را مطابق با آن اصلاح کنند.

نتایج و دستاوردها شامل:

علاقه‌مند شدن دانش‌آموزان به نهج‌البلاغه؛

تغییر در رفتارهای اخلاقی مطابق مفاهیم آموخته‌شده؛

ایجاد رغبت به شرکت داوطلبانه در کلاس؛

ایجاد بستر تحقیق و تفکر در سنین پایین‌تر درباره مفاهیم عمیق دینی.

چالش‌ها و موانع کسب موفقیت (ریسک ها) این فعالیت را چه می‌دانید؟

به گفته مجری، چالش جدی‌ای در اجرای طرح وجود نداشته است. تنها محدودیت موجود، کم‌بودن زمان اختصاص‌یافته برای اجرای این برنامه در مدرسه بوده است. ایشان علاقه‌مند بوده‌اند که ساعات بیشتری را برای برگزاری این کلاس‌ها اختصاص دهند، اما محدودیت‌های زمانی مدرسه مانع از این امر شده است.