زنگ هنر ساخت کاردستی

فعالیت شما چیست و چگونه است؟ فرآیند، روش اجرا، مراحل، جرقه اولیه، جزئیات، قالب، مخاطب شناسی، منابع انسانی، ابزار و امکانات، بازتاب رسانه ای، را توضیح دهید.

فعالیت ارائه شده توسط خانم مریم بهبهانی‌نژاد، با عنوان «زنگ هنر: ساخت کاردستی»، یک فعالیت خلاقانه فرهنگی-هنری است که در مدارس ابتدایی اجرا می‌شود و محور اصلی آن، آموزش مهارت‌های دستی و انتقال مفاهیم تربیتی از طریق ساخت کاردستی است.

جرقه اولیه طرح از مشاهده محتوای آموزشی در کانال‌های فضای مجازی مانند ایتا و اینستاگرام شکل گرفت. ایشان که به عنوان مربی طرح امین مشغول فعالیت هستند، تصمیم گرفتند از این ایده‌ها برای پر کردن خلأ برنامه‌های پرورشی در مدرسه استفاده کنند.

فرآیند و روش اجرا به این صورت است که ابتدا خود ایشان در منزل با استفاده از آموزش‌های آنلاین، نحوه ساخت کاردستی‌های مختلف را یاد می‌گیرند و نمونه‌هایی از آن‌ها را می‌سازند. سپس این وسایل را به مدرسه برده و در زنگ‌های تفریح یا زنگ‌های فرهنگی، به ویژه در نمازخانه یا فضاهای مشابه، با دانش‌آموزان پایه‌های چهارم تا ششم اجرا می‌کنند.

در اجرای هر جلسه، ابتدا ابزارهای ساده و در دسترس مانند کاغذ رنگی، فوم، بطری‌های بازیافتی و سایر مواد کم‌هزینه را آماده کرده، سپس مراحل ساخت را به بچه‌ها آموزش می‌دهند. در کنار ساخت کاردستی، نکات اخلاقی و تربیتی مرتبط با مناسبت‌ها نیز بیان می‌شود. برای مثال در مناسبت‌هایی مانند روز پدر، روز مادر یا روز دختر، کاردستی‌های مرتبط ساخته می‌شود. همچنین در سه‌شنبه‌های معنوی، احادیث و آیات قرآنی کوچک روی برگه‌هایی نوشته و در قالب کارهای خلاقانه مثل «شیشه‌های رز» به بچه‌ها هدیه داده می‌شود.

قالب فعالیت، فرهنگی-هنری و مبتنی بر خلاقیت و کار با دست است و گاهی نیز با جنبه‌های معنوی تلفیق می‌شود.

مخاطبان طرح دانش‌آموزان مقطع ابتدایی، به‌ویژه پایه‌های چهارم تا ششم هستند. با این حال دانش‌آموزان پایه‌های پایین‌تر نیز در صورت علاقه‌مندی اجازه حضور در برنامه‌ها را دارند. گروه سنی مخاطبین حدوداً ۸ تا ۱۳ سال است.

منابع انسانی صرفاً خانم بهبهانی‌نژاد هستند که به تنهایی این طرح را برنامه‌ریزی و اجرا می‌کنند. ایشان معاون پرورشی ندارند و به عنوان مربی طرح امین، این برنامه را با هدف سرگرمی همراه با آموزش برای دانش‌آموزان طراحی کرده‌اند.

ابزار و امکانات مورد استفاده در این طرح شامل کاغذ رنگی، فوم، چسب، شمع، بطری‌های دور ریختنی، و وسایلی است که عموماً از خرازی‌ها تهیه می‌شود. برخی اقلام نیز از مواد بازیافتی و در دسترس در منزل تأمین می‌شود.

هزینه‌ها از طریق مشارکت شخصی و گاهی کمک‌های خود دانش‌آموزان یا مدرسه تأمین می‌شود. به دلیل استفاده از ابزارهای ساده و کم‌هزینه، اجرای طرح نیاز به بودجه بالایی ندارد.

بازتاب رسانه‌ای برای این طرح در مصاحبه ذکر نشده است.

تمایز این فعالیت نسبت به فعالیت‌های مشابه (جنبه نوآورانه) از نظر مجری چیست؟ مهمترین شاخصه فعالیت و بخش برجسته این فعالیت کدام است، قالب یا محتوا یا سناریو ؟

وجه تمایز این فعالیت در ترکیب مهارت‌آموزی عملی با آموزش مفاهیم اخلاقی و تربیتی است. در حالی که بسیاری از برنامه‌های مدرسه صرفاً بر آموزش نظری یا کاردستی صرف تمرکز دارند، این طرح با تلفیق مناسبت‌های دینی و اخلاقی و ساخت کاردستی‌های مرتبط، فضایی جذاب، مؤثر و کاربردی برای بچه‌ها فراهم کرده است.

برجسته‌ترین شاخصه فعالیت، قالب هنری همراه با محتوای تربیتی است که از یک سو جذابیت و سرگرمی دارد و از سوی دیگر اهداف پرورشی را محقق می‌سازد.

این فعالیت ناظر به چه نیاز مخاطبان است (مساله شناسی و ریشه یابی)؟ فعالیت شما چگونه این نیاز را برطرف می‌کند؟ نتایج و دستاوردهای شما چیست؟

نیاز اصلی مخاطبان، فقدان برنامه‌های خلاقانه و مهارتی در مدرسه و همچنین نیاز به ارتباط فعال و مؤثر با آموزه‌های دینی و اخلاقی است. بسیاری از دانش‌آموزان در فضای آموزشی صرفاً درگیر آموزش‌های نظری هستند و زمینه‌ای برای ابراز خلاقیت، مهارت دست‌ورزی و یادگیری عملی ندارند.

این فعالیت با ایجاد فضایی شاد و آموزشی، نیاز کودکان به فعالیت هنری، تجربه‌گرایی و درک بهتر مفاهیم تربیتی را پاسخ می‌دهد. همچنین موجب رضایت والدین نیز شده، به طوری که مادران اظهار داشته‌اند فرزندانشان در منزل مشغول بازآفرینی این کارها شده و از نظر رفتاری نیز بهبود یافته‌اند.

نتایج و دستاوردها شامل:

افزایش علاقه‌مندی دانش‌آموزان به فعالیت‌های تربیتی

تقویت خلاقیت و مهارت‌های عملی

ایجاد انگیزه و مشارکت در فعالیت‌های گروهی

رضایت و همراهی اولیا

ترویج مفاهیم اخلاقی از طریق ابزارهای بصری و ملموس

چالش‌ها و موانع کسب موفقیت (ریسک ها) این فعالیت را چه می‌دانید؟

در متن مصاحبه به طور مستقیم به چالش خاصی اشاره نشده است، اما از متن می‌توان به نبود حمایت ساختاری در مدرسه (عدم وجود معاون پرورشی) و تأمین خودجوش ابزارها و بودجه توسط مجری به عنوان موانع ضمنی اشاره کرد. با این حال، این موانع با تلاش فردی و استفاده از ابزارهای ساده و کم‌هزینه تا حد زیادی مدیریت شده‌اند.