رادیو مدرسه

فعالیت شما چیست و چگونه است؟ فرآیند، روش اجرا، مراحل، جرقه اولیه، جزئیات، قالب، مخاطب شناسی، منابع انسانی، ابزار و امکانات، بازتاب رسانه ای، را توضیح دهید.

فعالیت خانم کلثوم نجاتی موسوی با عنوان «رادیو مدرسه» طراحی و اجرا شده است.

جرقه اولیه این طرح زمانی زده شد که ایشان متوجه شدند حضور در نماز جماعت در منطقه محل زندگی‌شان (محدوده‌ای در اهواز) کمرنگ شده و نیاز به راهکاری برای جذب ساکنان به نماز جماعت و فعالیت‌های دینی وجود دارد. برای این منظور با توجه به ظرفیت موجود و امکانات محدود، ایده راه‌اندازی «رادیو مساکن» مطرح شد.

فرآیند اجرا به این صورت بود که چند نفر از نوجوانان فعال و بااستعداد (رده سنی پنجم، ششم و هفتم ابتدایی) به عنوان مجریان برنامه انتخاب شدند. روزانه یا در مناسبت‌های خاص، برنامه‌ای کوتاه (حدود یک ربع قبل از نماز مغرب و عشا) شامل مطالب مناسبتی، اشعار کودکانه، سوره‌خوانی و مصاحبه‌های داخلی با افراد موفق محله، از طریق سیستم صوتی نصب‌شده در بلوک‌های مسکونی پخش می‌شد.

مراحل اجرای طرح شامل:

شناسایی نوجوانان مستعد برای اجرای برنامه

آموزش مقدماتی اجرا و مصاحبه

نصب سیستم صوت در بلوک‌های مسکونی

طراحی محتوای برنامه متناسب با مناسبت‌ها

اجرای برنامه‌ها در زمان مقرر پیش از نماز

جمع‌آوری پاسخ‌های مسابقه‌ای و اهدای جوایز میان نماز مغرب و عشا

جزئیات اجرا دربرگیرنده اجرای برنامه توسط بچه‌ها، مصاحبه با افراد موفق محلی (مثل معلمان، کارآفرینان و افرادی با استعداد خاص)، شعرخوانی کودکان، پخش سوره‌های حفظ شده، و مسابقات مناسبتی بود.

قالب فعالیت شامل برنامه‌های رادیویی محلی، مصاحبه، شعرخوانی، مسابقه و قرعه‌کشی میان شرکت‌کنندگان بود که به صورت زنده و با مشارکت گسترده مخاطبان اجرا می‌شد.

مخاطب‌شناسی طیف گسترده‌ای از ساکنین محله را دربر می‌گرفت؛ از کودکان ۱۰ ساله تا بزرگسالان ۵۰–۶۰ ساله، با تعداد تقریبی ۵۰–۶۰ نفر به صورت ثابت و برخی متغیر.

منابع انسانی شامل خانم موسوی به عنوان مسئول طرح، مجریان نوجوان، برخی افراد موفق محلی که مصاحبه می‌شدند و همکاری فرماندهی و فرهنگی محل برای تامین مالی بود.

ابزار و امکانات شامل سیستم صوتی در بلوک‌ها، میکروفون برای اجرا، لپ‌تاپ یا موبایل برای ضبط صوت، خودکار و برگه برای مسابقات و مدیریت برنامه بود. هزینه‌های جاری از طرف فرماندهی و واحد فرهنگی محل تامین می‌شد.

بازتاب رسانه‌ای رسمی و بیرونی برای این طرح وجود نداشته و تنها پخش در سطح محله از طریق رادیو داخلی صورت گرفته است.

تمایز این فعالیت نسبت به فعالیت‌های مشابه (جنبه نوآورانه) از نظر مجری چیست؟ مهمترین شاخصه فعالیت و بخش برجسته این فعالیت کدام است، قالب یا محتوا یا سناریو ؟

نوآوری این فعالیت در این بود که با استفاده از قالب رادیویی قدیمی، برنامه‌ای جدید برای نسل امروز طراحی شد که هم حالت نوستالژیک برای بزرگسالان و هم جذابیت و تازگی برای نوجوانان داشت. استفاده از بچه‌ها به عنوان خبرنگار و مجری، و پخش مستقیم صداها از طریق سیستم محلی، فضای صمیمی و نوآورانه‌ای ایجاد کرده بود.

از دیدگاه خانم موسوی، هر سه مؤلفه قالب، محتوا و سناریو به صورت همزمان برجسته بودند:

قالب: استفاده از رادیوی محلی برای ارتباط مستقیم با مردم

محتوا: شعر، قرآن، مسابقه و مصاحبه‌های کاربردی

سناریو: طراحی جذاب و کاربرمحور با تکیه بر مشارکت فعال مردم

با این حال، بخش مسابقات و تعاملات اجتماعی بیشترین جذابیت را داشت.

این فعالیت ناظر به چه نیاز مخاطبان است (مساله شناسی و ریشه یابی)؟ فعالیت شما چگونه این نیاز را برطرف می‌کند؟ نتایج و دستاوردهای شما چیست؟

نیاز اصلی مخاطبان، احیای روحیه معنوی، یادآوری ارزش‌های دینی و ایجاد نشاط اجتماعی بود. افراد درگیر مشغله‌های روزمره شده بودند و اتصالشان به فضای معنوی کمرنگ شده بود.

این طرح با:

ارائه محتوای شاد و معنوی

ایجاد زمینه مشارکت مردمی در برنامه‌های دینی

یادآوری اهمیت نماز جماعت و حضور در مسجد این نیازها را پاسخ داد.

نتایج و دستاوردها شامل:

افزایش چشمگیر حضور مردم در نماز جماعت

شکوفایی استعدادهای نوجوانان در اجرا و خبرنگاری

ایجاد حس همبستگی اجتماعی و معنوی در محله

شناسایی ظرفیت‌های انسانی منطقه برای فعالیت‌های بعدی

چالش‌ها و موانع کسب موفقیت (ریسک ها) این فعالیت را چه می‌دانید؟

چالش‌ها و موانع اصلی عبارتند از:

خرابی‌های سیستم صوتی: بعضی از بلوک‌ها به دلیل مشکلات فنی سیستم صوت‌شان از کار می‌افتاد.

محدودیت‌های امنیتی: در بعضی مواقع به دلیل شرایط خاص امنیتی منطقه امکان مصاحبه با برخی افراد نبود یا هویت آنان نمی‌توانست آشکار شود.

محدودیت امکانات رسانه‌ای: امکان پخش گسترده‌تر برنامه‌ها در رسانه‌های بیرونی وجود نداشت و فعالیت در همان محدوده محلی باقی مانده بود.