برنامه اعتکاف دانش اموزی در منطقه زرگان درمسجد امام حسین برای اولین بار

فعالیت شما چیست و چگونه است؟ فرآیند، روش اجرا، مراحل، جرقه اولیه، جزئیات، قالب، مخاطب شناسی، منابع انسانی، ابزار و امکانات، بازتاب رسانه ای، را توضیح دهید.

فعالیت ارائه شده توسط سرکار خانم سهیلا طبا، اجرای برنامه اعتکاف ویژه بانوان در منطقه‌ای محروم و عشایری در جنوب تهران بوده است.

جرقه اولیه این طرح از مشاهده فقدان حضور بانوان در مساجد این منطقه آغاز شد، چرا که ورود زنان به مسجد در این منطقه به دلایل سنتی و تعصبی ممنوع بود. ایشان با مسئولین مسجد وارد مذاکره شده و موفق شد به تدریج فضا را برای حضور بانوان در برنامه‌های مذهبی باز کند.

فرآیند و روش اجرا بدین صورت بود که پس از جلب موافقت محدود مسئولان مسجد، خانم طبا اقدام به ثبت‌نام رایگان بانوان برای اعتکاف کرد. ثبت‌نام بدون اخذ هزینه یا با دریافت مبالغ بسیار جزئی (حدود دویست تومان برای افرادی که توان مالی داشتند) انجام شد. تعداد ثبت‌نام‌شدگان به ۳۳۰ نفر رسید.

در شب اول، برخلاف روال معمول که سحری ارائه نمی‌شود، برای جلب رضایت و ایجاد انگیزه، بسته‌های هدیه شامل قرآن، دفترچه، چفیه بسیجی و پذیرایی سحری تهیه شد.

برنامه‌ها شامل افطاری، برگزاری جلسات قرآن، تشکیل گروه‌های سرود تحت عنوان "طرح کرامت"، ایجاد ایستگاه‌های صلواتی ویژه کودکان، استفاده از حافظان قرآن به عنوان مربی، برگزاری مراسم نمادین کعبه در پایان اعتکاف و دعای عمر داوود بود.

مراحل اجرا با هدایت ده نفر خادم به صورت شیفتی برای مدیریت امور سحر، افطار و سایر برنامه‌ها انجام شد. پس از مشاهده تلاش‌ها و فداکاری‌های برگزارکنندگان توسط نمازگزاران مرد، مسجد به طور کامل در اختیار برنامه اعتکاف بانوان قرار گرفت و حمایت خیرین برای تهیه غذا و سایر ملزومات جذب شد.

مخاطب‌شناسی طرح عمدتاً بانوان منطقه به ویژه دختران خردسال و نوجوانانی بودند که تاکنون فرصت ورود به مسجد و حضور در برنامه‌های مذهبی را نداشتند.

منابع انسانی شامل فرماندهان و اعضای بسیج خواهران، طلبه‌های دعوت شده به عنوان مربی، و خادمین داوطلب بود که به صورت نوبتی برنامه‌ها را مدیریت می‌کردند.

ابزار و امکانات مورد استفاده شامل تهیه اقلام پذیرایی، بسته‌های فرهنگی، برنامه‌های تفریحی آموزشی ویژه کودکان، تجهیز فضای مسجد برای برگزاری مراسم مذهبی و استفاده از فضای مجازی (واتساپ و ایتا) برای اطلاع‌رسانی بود.

بازتاب رسانه‌ای عمدتاً از طریق تبلیغات مجازی در واتساپ و ایتا و همچنین اطلاع‌رسانی چهره به چهره در میان مخاطبین منطقه صورت گرفت که موجب استقبال گسترده بانوان گردید.

تمایز این فعالیت نسبت به فعالیت‌های مشابه (جنبه نوآورانه) از نظر مجری چیست؟ مهمترین شاخصه فعالیت و بخش برجسته این فعالیت کدام است، قالب یا محتوا یا سناریو ؟

نوآوری این طرح در چند محور اصلی قابل تشخیص است:

اجرای برنامه اعتکاف رایگان بدون دریافت هزینه، در منطقه‌ای که تا پیش از آن حضور بانوان در مسجد ممنوع بود.

تمرکز ویژه بر کودکان و نوجوانان از طریق تشکیل گروه‌های سرود و برنامه‌های تربیتی-فرهنگی با هدف پرورش نسل آینده.

استفاده از مربیان تخصصی برای آموزش قرآن و اجرای برنامه‌های فرهنگی متناسب با گروه سنی کودکان.

ایجاد فضای جهادی و مردمی در اجرای برنامه‌ها بدون تکیه بر منابع مالی دولتی.

مهمترین شاخصه فعالیت به اذعان مجری، تمرکز بر کودکان و نوجوانان منطقه محروم، فراهم‌سازی زمینه ورود بانوان به مسجد، و حمایت عملی از استعدادهای قرآنی و فرهنگی در مناطق کم‌برخوردار می‌باشد.

این فعالیت ناظر به چه نیاز مخاطبان است (مساله شناسی و ریشه یابی)؟ فعالیت شما چگونه این نیاز را برطرف می‌کند؟ نتایج و دستاوردهای شما چیست؟

مسئله اصلی که طرح به آن پاسخ داده، فقدان حضور بانوان در فضای مسجد و عدم دسترسی آنان به برنامه‌های مذهبی و تربیتی بود. همچنین نیاز به شناسایی استعدادهای دینی و فرهنگی در میان کودکان و نوجوانان منطقه محروم، از دیگر نیازهای شناسایی شده بود.

نحوه رفع این نیاز با فراهم آوردن شرایط حضور رایگان بانوان در برنامه اعتکاف، ایجاد برنامه‌های متنوع تربیتی و آموزشی، و فراهم‌سازی فضای اعتمادسازی برای حضور زنان در اماکن مذهبی صورت گرفت.

نتایج و دستاوردهای طرح عبارتند از:

ورود رسمی و مستمر بانوان به مسجد منطقه.

شناسایی استعدادهای قرآنی، فرهنگی و هنری کودکان.

افزایش ارتباط و شناخت مشکلات و ظرفیت‌های منطقه توسط مجری طرح.

ارتقاء روحیه مذهبی و انس خانوادگی در منطقه.

آغاز فرآیند پرورش نسل آینده بر پایه آموزه‌های دینی و فرهنگی.

چالش‌ها و موانع کسب موفقیت (ریسک ها) این فعالیت را چه می‌دانید؟

چالش‌های اصلی اجرای این طرح به شرح زیر بود:

مخالفت ابتدایی مسئولین مسجد و مردان منطقه با حضور زنان در مسجد.

فقر مالی منطقه و ناتوانی اهالی در پرداخت حتی مبالغ ناچیز، که نیاز به حمایت کامل جهادی و مردمی ایجاد کرد.

کمبود نیروی متخصص و مربی مذهبی برای پوشش کامل برنامه‌ها، که برای آینده نیاز به جذب بیشتر طلبه‌ها و مربیان حوزوی احساس می‌شود.

مدیریت دشوار برنامه با توجه به حضور گسترده بانوان و کودکان، که نیازمند ساماندهی دقیق شیفت‌های خدمتی بود.