بیان احکام به روش طنز و لطیفه

فعالیت شما چیست و چگونه است؟ فرآیند، روش اجرا، مراحل، جرقه اولیه، جزئیات، قالب، مخاطب شناسی، منابع انسانی، ابزار و امکانات، بازتاب رسانه ای، را توضیح دهید.

فرآیند، روش اجرا، مراحل، جرقه اولیه:

فعالیت آقای عبدالله عزیزی در زمینه بیان احکام شرعی به روش طنز و لطیفه است که هم در فضای مجازی (پیام‌رسان‌های ایتا و تلگرام) و هم به‌صورت حضوری در مساجد شهر مقدس قم انجام می‌گیرد.

جرقه اولیه این فعالیت از زمانی آغاز شد که ایشان پس از سال‌ها مراجعه و پرسش از دفاتر مراجع تقلید، دریافت که بیان احکام فقهی به‌صورت سنتی برای مخاطب عام، به‌ویژه کودکان و نوجوانان، سنگین و غیرجذاب است. از این‌رو تصمیم گرفتند با تلفیق طنز و لطیفه، احکام را به‌گونه‌ای جذاب و ماندگار در ذهن مخاطب ارائه دهند.

مراحل و روش اجرا:

در فضای مجازی، کانالی به نام احکام شیرین راه‌اندازی شد (از سال ۱۳۹۷) که در آن احکام فقهی در قالب لطیفه‌های مرتبط و ملموس ارائه می‌گردد.

در جلسات حضوری، ایشان به‌طور منظم در چند مسجد شهر قم کلاس‌های آموزشی برگزار می‌کنند. در این کلاس‌ها ابتدا احکام به‌صورت عمومی بیان می‌شود و سپس برای گروه‌های سنی خاص، به‌ویژه کودکان و نوجوانان، جلسات تفصیلی‌تری برگزار می‌شود.

لطیفه‌ها عمدتاً توسط خود ایشان طراحی و با احکام تطبیق داده می‌شوند، به‌طوری‌که مثال‌های ملموس زندگی روزمره با فتاوای مراجع هماهنگ گردد.

گاهی با استفاده از مناسبت‌های مذهبی، لطایف و طنزهایی طراحی می‌شود که به مسائل مبتلابه مانند نذر، روزه، خمس، زکات و ... مربوط باشند.

مخاطب‌شناسی:

مخاطبین این طرح عامه مردم هستند، از کودکان و نوجوانان تا بزرگسالان و افراد مسن. توجه خاصی به مسائل مبتلابه مخاطب، مانند احکام رمضان، نذر، آداب شرعی اجتماعی و مسائل روز وجود دارد. توجه ویژه‌ای به مخاطبین غیردینی یا کم‌آشنا با احکام نیز شده است.

منابع انسانی:

تمام فرآیند محتواپردازی، طراحی طنز، اجرا، ضبط و انتشار توسط خود ایشان انجام می‌شود و همراه یا تیمی در اختیار ندارند.

ابزار و امکانات:

برای اجرای فعالیت‌ها از کامپیوتر، گوشی هوشمند (که ضعیف و مستعمل است)، اینترنت، و همچنین چاپ کاغذهای تبلیغاتی جهت جذب مخاطب در مساجد و مکان‌های عمومی استفاده می‌شود. امکانات لازم عمدتاً به‌سختی و با هزینه شخصی تأمین شده‌اند.

هزینه‌ها و منابع مالی:

هزینه‌های فعالیت، شامل چاپ تبلیغات، خرید اینترنت، تهیه گوشی و لوازم، به‌صورت کامل توسط خود ایشان تأمین می‌شود. در مواردی برای پخش تراکت در نماز جمعه یا سایر محافل مذهبی، به کودکان پول پرداخت شده تا تبلیغات را پخش کنند.

بازتاب رسانه‌ای:

برنامه‌ها و کلیپ‌های ایشان در برخی کانال‌های مجازی و گروه‌های مذهبی مورد توجه قرار گرفته است. اگرچه ایشان خود به دلیل ضعف ابزار دسترسی مستقیم به پخش‌ها ندارد، اما مخاطبین از پخش محتواهای وی در شبکه‌ها و کانال‌های مختلف گزارش داده‌اند.

تمایز این فعالیت نسبت به فعالیت‌های مشابه (جنبه نوآورانه) از نظر مجری چیست؟ مهمترین شاخصه فعالیت و بخش برجسته این فعالیت کدام است، قالب یا محتوا یا سناریو ؟

وجه تمایز اصلی فعالیت آقای عزیزی در استفاده از روش طنز و لطیفه در بیان احکام شرعی است. او با طراحی محتوایی خلاقانه و مرتبط با مسائل شرعی، توانسته احکام را به‌شکلی ماندگار در ذهن مخاطب جای دهد.

ویژگی مهم دیگر، مستند بودن مطالب به فتاوای مراجع تقلید است؛ به‌نحوی‌که تمامی محتواها با مهر دفاتر مراجع یا پاسخ‌های رسمی ایشان تنظیم شده و در کانال منتشر می‌شود، برخلاف بسیاری از کانال‌های دیگر که فاقد ارجاع دقیق هستند.

همچنین، پیوستگی چندساله فعالیت، تنوع در قالب‌ها، گستردگی مخاطبین و ابتکار شخصی در محتوا، بدون وابستگی به نهاد یا پشتیبان خاص، از دیگر ویژگی‌های برجسته این طرح است.

این فعالیت ناظر به چه نیاز مخاطبان است (مساله شناسی و ریشه یابی)؟ فعالیت شما چگونه این نیاز را برطرف می‌کند؟ نتایج و دستاوردهای شما چیست؟

نیاز اصلی مخاطب، آشنایی با احکام شرعی مبتلابه و کاربردی است، آن هم به شکلی قابل فهم، جذاب و به‌یادماندنی.

آقای عزیزی با تلفیق طنز و لطیفه، این احکام را به زبان روزمره و ساده تبدیل کرده و از طریق فضای مجازی و حضور میدانی در مساجد، این نیاز را پاسخ داده‌اند.

دستاوردها:

جذب مخاطبین جدید به مسائل دینی، حتی کسانی که پیش از این هیچ شناختی از احکام نداشتند.

بالا رفتن میزان ماندگاری احکام در ذهن مخاطب.

استقبال گسترده مردمی در مساجد و نمازهای جمعه.

شناخته‌شدن در سطح شهر قم به‌عنوان منبع پاسخ‌گویی احکام شرعی.

افزایش علاقه نسل کودک و نوجوان به یادگیری احکام.

چالش‌ها و موانع کسب موفقیت (ریسک ها) این فعالیت را چه می‌دانید؟

مهم‌ترین چالش‌ها عبارت‌اند از:

مشکلات مالی: هزینه‌بر بودن چاپ تراکت، خرید اینترنت، نداشتن گوشی مناسب و ابزار فنی.

نبود پشتیبانی نهادی: عدم دریافت حمایت یا هدایت از نهادهای فرهنگی یا دینی.

محدودیت رسانه‌ای: به دلیل ضعف ابزار، امکان انتشار حرفه‌ای محتواها در رسانه‌ها وجود ندارد.

تنهایی در اجرا: کلیه مراحل تولید و انتشار محتوا، حضوری و مجازی، به‌تنهایی توسط ایشان انجام می‌شود.