پاسخ به شبهات

فعالیت شما چیست و چگونه است؟ فرآیند، روش اجرا، مراحل، جرقه اولیه، جزئیات، قالب، مخاطب شناسی، منابع انسانی، ابزار و امکانات، بازتاب رسانه ای، را توضیح دهید.

فعالیت حاج آقای مزرعه تحت عنوان «پاسخ‌گویی به شبهات اعتقادی و فرقه‌ای» با تمرکز بر مقابله با فرقه ضاله وهابیت در استان‌های آلوده به این جریان، به ویژه خوزستان، به مرحله اجرا درآمده است. این فعالیت در قالب مجموعه‌ای از اقدامات آموزشی، تبلیغی و تربیتی در مراکز خاص بازپروری و همچنین در مدارس، دانشگاه‌ها و مساجد پیگیری می‌شود.

جرقه اولیه این طرح از زمانی آغاز شد که از سال ۱۳۷۹، فرقه وهابیت با روش‌هایی مانند جلسات خانگی، پخش پول، و بهره‌گیری از لیدرهای محلی اقدام به تبلیغ افکار انحرافی و تکفیری خود در خوزستان نمودند. این جریان به مرور موجب تغییر مذهب تعدادی از افراد شد که برخی از آن‌ها در مسیر اغتشاشات نیز قرار گرفتند. با توجه به مرزی بودن استان، هم‌زبان بودن با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، و نفوذ بالای تبلیغی دشمن، ضرورت ورود تخصصی به این حوزه احساس شد.

فرآیند اجرا در سه محور اصلی است:

فعالیت در مراکز بازپروری اعتقادی: این مراکز، ویژه افرادی هستند که دچار انحراف فکری شده و بعضاً مرتکب جرائم تبلیغی یا آشوب‌طلبی شده‌اند. به جای ارجاع آنان به زندان، در این مراکز تحت آموزش قرار می‌گیرند. جلسات ثابت، حضوری و منظم هفته‌ای ۱۲ ساعت برگزار می‌شود و شامل مناظره، ارائه مستند، کلیپ، مباحث کلامی و پاسخ‌گویی مستقیم به شبهات می‌باشد.

پاسخ‌گویی در محیط‌های آموزشی: ورود به مدارس، دانشگاه‌ها و مساجد برای شناسایی و پاسخ به شبهات رایج میان دانش‌آموزان و دانشجویان. در این فضاها علاوه بر آموزش مستقیم، افراد مستعد شناسایی شده و در قالب نیروهای پاسخ‌گو تربیت می‌شوند.

برگزاری دوره‌های آموزشی و ترویجی: در پایان هفته، دوره‌های آموزشی سه‌روزه (چهارشنبه تا جمعه) برای طلاب و غیرازبانی‌ها در شهرستان‌ها برگزار می‌شود.

قالب فعالیت، تلفیقی از تبلیغ چهره‌به‌چهره، مناظره حضوری، کلاس آموزشی و همراهی اجتماعی است.

مخاطب‌شناسی: مخاطبان در سه گروه دسته‌بندی می‌شوند:

افراد تغییر مذهب داده یا تحت تأثیر وهابیت در مراکز بازپروری (زن و مرد).

دانش‌آموزان، دانشجویان و طلاب در مناطق درگیر با شبهات.

خانواده‌ها و اطرافیان افرادی که در معرض تغییر مذهب هستند.

منابع انسانی: فعالیت با همکاری حدود ۷ تا ۸ طلبه در مراکز بازپروری انجام می‌شود. همچنین در سطح مدارس و حوزه‌های علمیه، جلسات آموزشی با مشارکت طلاب و اساتید برگزار می‌گردد.

ابزار و امکانات: عمده امکانات شامل سالن‌های آموزشی مراکز، محتوای چندرسانه‌ای (کلیپ، مستند، پاورپوینت)، بسته‌های فرهنگی، جزوات آموزشی، هدیه‌های انگیزشی و پشتیبانی حمایتی از خانواده‌های فقیر است.

بازتاب رسانه‌ای: اشاره‌ای به بازتاب رسمی در رسانه‌ها نشده است، اما اجرای طرح در سطح استان و مناطق محروم به‌ویژه در مراکز امنیتی، موجب جلب نظر مسئولان مختلف و تمجید آنان از مدل اجرایی شده است.

تمایز این فعالیت نسبت به فعالیت‌های مشابه (جنبه نوآورانه) از نظر مجری چیست؟ مهمترین شاخصه فعالیت و بخش برجسته این فعالیت کدام است، قالب یا محتوا یا سناریو ؟

مهم‌ترین نوآوری این طرح، تأسیس و اجرای «مراکز بازپروری اعتقادی» برای افراد تغییر مذهب داده است. برخلاف روش‌های سنتی پاسخ‌گویی به شبهات که عمدتاً در قالب سخنرانی یا تولید محتوا انجام می‌شود، این طرح با ورود مستقیم، حضوری، مستمر و چهره‌به‌چهره به میدان، مدل خاص و اثرگذاری را پیاده کرده است.

ویژگی‌های نوآورانه:

رویکرد بازپرورانه به جای امنیتی و قضایی

تربیت دانش‌آموزان برای پاسخ‌گویی به شبهات هم‌سالان خود.

برگزاری دوره‌های آموزشی چندسطحی (طلاب، خانواده‌ها، عموم مردم).

ادغام فعالیت فرهنگی با خدمات اجتماعی (مانند سر زدن به خانواده‌ها، تامین معیشت حداقلی).

از این رو می‌توان گفت که قالب و سناریوی اجرایی، مهم‌ترین بخش نوآورانه این طرح به‌شمار می‌رود.

این فعالیت ناظر به چه نیاز مخاطبان است (مساله شناسی و ریشه یابی)؟ فعالیت شما چگونه این نیاز را برطرف می‌کند؟ نتایج و دستاوردهای شما چیست؟

مسئله‌ای که مبنای فعالیت قرار گرفته، نفوذ شدید و برنامه‌ریزی‌شده‌ی فرقه وهابیت در مناطق مرزی استان خوزستان است. تبلیغ چهره‌به‌چهره، حمایت مالی گسترده، استفاده از زبان مشترک و پنهان شدن پشت ظاهر جلسات قرآنی، از روش‌هایی بود که وهابیت از آن بهره برد تا چهره‌های متعدد را جذب و به تغییر مذهب وادار کند.

ریشه‌یابی مسئله:

فقر اقتصادی و تبعیض منطقه‌ای.

بیکاری جوانان و نبود جایگاه اجتماعی.

ضعف معارف دینی و سطحی‌نگری در شناخت مذهب.

نبود پشتیبانی مؤثر از سوی نهادهای فرهنگی رسمی.

پاسخ طرح به این نیازها، راه‌اندازی مراکز بازپروری اعتقادی و تقویت خط آموزش و تربیت ضدفرقه‌ای به صورت علمی و میدانی بوده است.

دستاوردها:

بازگشت فکری ده‌ها نفر از افراد آلوده به فرقه‌های انحرافی.

ایجاد زیرساخت آموزشی در حوزه پاسخ‌گویی تخصصی به شبهات.

تربیت حلقه‌های میانی پاسخ‌گو از میان دانش‌آموزان، طلاب و جوانان.

اجرای بیش از ۱۵ تا ۲۰ جلسه برای هر فرد شبهه‌دار.

حضور فعال و تاثیرگذار در مدارس، حوزه‌ها، مساجد و مراکز فرهنگی.

چالش‌ها و موانع کسب موفقیت (ریسک ها) این فعالیت را چه می‌دانید؟

طرح با چالش‌ها و موانع زیر مواجه است:

مشکلات مالی و معیشتی مخاطبان: افراد آسیب‌دیده به دلیل فقر اقتصادی، مستعد جذب مجدد توسط جریان وهابیت هستند. عدم حمایت مادی از خانواده‌های این افراد، روند بازپروری را تضعیف می‌کند.

نیاز به آموزش برای خانواده‌ها: کم‌توجهی خانواده‌ها به اصول اعتقادی فرزندان باعث ضعف در مصون‌سازی فرهنگی شده است.

نبود امکانات رفاهی و تفریحی مناسب: نداشتن برنامه‌های مکمل فرهنگی و رفاهی برای جذب مجدد جوانان به محیط مذهبی، مانع تثبیت دستاوردها می‌شود.

ضعف همکاری برخی نهادها: با وجود درخواست همکاری از نهادهایی نظیر دفتر تبلیغات برای پیوستن به طرح‌هایی مانند طرح برهان، همکاری قطعی حاصل نشده و برخی ظرفیت‌ها بدون استفاده مانده‌اند.