گفتمان دینی. آموزش احکام

فعالیت شما چیست و چگونه است؟ فرآیند، روش اجرا، مراحل، جرقه اولیه، جزئیات، قالب، مخاطب شناسی، منابع انسانی، ابزار و امکانات، بازتاب رسانه ای، را توضیح دهید.

سرکار خانم خاتون پده اصفهانی، متولد ۱۳۶۲ و فارغ‌التحصیل از حوزه علمیه شادگان، با سابقه فعالیت از سال ۱۳۸۷ در حوزه ائمه جماعات و سپس با آغاز اجرای طرح امین، فعالیت گسترده‌ای در مدارس داشته‌اند.

جرقه اولیه طرح از نیاز به آموزش صحیح مسائل عبادی و اعتقادی به دانش‌آموزان ابتدایی در مدارس حاشیه‌ای و محروم خرمشهر و شادگان شکل گرفت.

فرآیند و روش اجرا به این ترتیب بود که ایشان ابتدا با حضور در مدارس ابتدایی به عنوان مربی دینی فعالیت کرده و آموزش نماز، احکام وضو، غسل و نمازهای واجب و مستحب را به کودکان آموزش می‌دادند. برنامه‌ها شامل آموزش چهره به چهره، ارسال کلیپ‌های آموزشی، برگزاری جلسات ویژه مثل جشن تکلیف، و طراحی روزنامه دیواری‌های موضوعی در نمازخانه‌ها بود.

مراحل اجرا به صورت منظم و برنامه‌ریزی شده طی سال تحصیلی، به صورت روزانه یا سه روز در هفته بسته به توافق با مدارس انجام می‌شود. در این راستا فعالیت‌های فرهنگی مرتبط با مناسبت‌های مذهبی مانند ایام فاطمیه نیز اجرا شده است.

قالب اجرا عمدتاً در محیط مدرسه و با تمرکز بر مقاطع سوم تا ششم ابتدایی بوده است، هرچند به دلیل نبود امکانات گسترده، ابزارهای ساده‌ای همچون تخته و نقاشی‌های دستی مورد استفاده قرار می‌گرفت.

مخاطب‌شناسی طرح عمدتاً دانش‌آموزان دختر و پسر مقطع ابتدایی، به ویژه پایه‌های سوم تا ششم بودند. با توجه به نیازهای خاص این گروه سنی، آموزش‌ها به صورت ساده، جذاب و متناسب با درک و توان فهم آنان ارائه می‌شد.

منابع انسانی شامل مربیان طرح امین و در رأس آنها خانم اصفهانی به عنوان مبلغ اصلی بود. سایر منابع انسانی در قالب همکاری با مدارس و بعضاً حمایت‌های محدود حوزه علمیه تأمین می‌شد.

ابزار و امکانات مورد استفاده به علت محدودیت بودجه، شامل وسایل بسیار ابتدایی مانند تخته سیاه، نقاشی‌های آموزشی، کلیپ‌های تصویری آموزشی، و در موارد معدودی بسته‌های فرهنگی محدود بود. مدرسه‌های تحت پوشش عمدتاً در مناطق محروم و نیازمند حمایت خیرین بودند.

بازتاب رسانه‌ای رسمی وجود نداشت و اطلاع‌رسانی و جذب دانش‌آموزان از طریق ارتباطات حضوری در محیط مدرسه انجام می‌شد.

تمایز این فعالیت نسبت به فعالیت‌های مشابه (جنبه نوآورانه) از نظر مجری چیست؟ مهمترین شاخصه فعالیت و بخش برجسته این فعالیت کدام است، قالب یا محتوا یا سناریو ؟

جنبه نوآورانه این طرح در برگزاری مناسبت‌های ویژه تحت عناوین خلاقانه مانند سه‌شنبه‌های مهدوی، یکشنبه‌های علوی و چهارشنبه‌های امام رضایی است. در این روزها، با برپایی میزهای موضوعی، ارائه سخنرانی‌های کوتاه و ارائه احادیث و روایات، دانش‌آموزان با معارف اهل بیت (ع) آشنا می‌شوند.

مهمترین شاخصه فعالیت ایجاد رابطه صمیمی و عاطفی با دانش‌آموزان است، به نحوی که دانش‌آموزان مربی را محرم راز خود دانسته و بدون ترس و اجبار، مسائل دینی و اعتقادی را از او می‌آموزند. ایجاد این فضای عاطفی و اعتماد، موجب تأثیرگذاری عمیق تربیتی شده است.

این فعالیت ناظر به چه نیاز مخاطبان است (مساله شناسی و ریشه یابی)؟ فعالیت شما چگونه این نیاز را برطرف می‌کند؟ نتایج و دستاوردهای شما چیست؟

نیاز شناسایی شده شامل کمبود آموزش‌های دینی کاربردی، ضعف در باورها و رفتارهای دینی کودکان به ویژه در حوزه حجاب و احکام، و نبود الگوهای رفتاری مناسب در محیط مدارس بود.

رفع این نیاز از طریق آموزش چهره به چهره، ایجاد فضای صمیمی، الگوسازی عملی با رفتار خوش و اخلاق اسلامی، و تبیین مفاهیم دینی با زبان کودکانه انجام شد.

نتایج و دستاوردهای طرح شامل:

تقویت باورهای دینی و التزام به احکام در میان دانش‌آموزان.

ارتقاء کیفیت حجاب و رفتارهای دینی در میان دانش‌آموزان مدارس تحت پوشش.

ایجاد خاطره مثبت و ماندگار از معارف دینی در ذهن کودکان.

افزایش اشتیاق و مشارکت دانش‌آموزان در فعالیت‌های دینی و فرهنگی.

چالش‌ها و موانع کسب موفقیت (ریسک ها) این فعالیت را چه می‌دانید؟

چالش‌های اصلی اجرای طرح عبارتند از:

محدودیت شدید منابع مالی: عدم امکان تهیه هدایا و بسته‌های فرهنگی مناسب برای تشویق دانش‌آموزان.

فقر امکانات در مدارس مناطق حاشیه‌ای: نبود ابزار آموزشی کافی مانند وسایل کمک‌آموزشی یا بودجه فرهنگی مناسب.

عدم حمایت کافی از سوی مدارس و نهادهای مرتبط: کمک‌های موجود بسیار محدود بوده و عمدتاً هزینه‌های اجرای برنامه از طریق تلاش‌های شخصی و جهادی تأمین می‌شود.

مشکل در انگیزه‌بخشی پایدار به دانش‌آموزان: به دلیل نبود امکانات مناسب برای تشویق مادی، تشویق‌های معنوی و عاطفی جایگزین شده است که در برخی موارد نیاز به حمایت‌های بیشتر دارد.