طرح آهنربا

فعالیت شما چیست و چگونه است؟ فرآیند، روش اجرا، مراحل، جرقه اولیه، جزئیات، قالب، مخاطب شناسی، منابع انسانی، ابزار و امکانات، بازتاب رسانه ای، را توضیح دهید.

سرکار خانم علام پناه، فارغ‌التحصیل سطح دو و در حال تحصیل در سطح سه حوزه علمیه، با سابقه تبلیغ از سال ۱۳۸۹، در قالب مبلغ طرح معراج و معاون فرهنگی حوزه علمیه خواهران فعالیت می‌کنند. ایشان همچنین مبلغ طرح امین در مدارس بوده‌اند.

جرقه اولیه این طرح از مشاهده مشکلات دختران نوجوان در زمینه انتخاب دوست و بحران‌های هویتی در میان دانش‌آموزان شکل گرفت. این دغدغه باعث شد تا با ابتکار فردی، طرحی به نام «طرح آهن‌ربا» طراحی و اجرا شود.

فرآیند و روش اجرا بدین صورت است که ابتدا مفهوم هویت‌یابی به زبان ساده برای دانش‌آموزان توضیح داده می‌شود. در این طرح، دانش‌آموزان به دو دسته آهن و براده آهن تشبیه می‌شوند. به آن‌ها آموزش داده می‌شود که به جای اینکه مانند براده‌های آهن بی‌اراده جذب هر نیرویی شوند، خودشان باید تبدیل به آهن‌ربا شوند و در انتخاب دوستان، جذب افراد مناسب و هم‌فکر باشند. مفاهیم مانند مراقبت از خلوص و پاکیزگی آهن‌ربای درونی، صیقل دادن آن و انتخاب صحیح براده‌ها به عنوان دوستان مناسب، با زبان تمثیلی و قابل فهم ارائه می‌شود.

مراحل اجرا شامل معرفی مفهوم آهن‌ربا و براده، تشریح ویژگی‌های یک آهن‌ربای خوب، آموزش انتخاب دوست مناسب، بررسی دوستان جذب شده، و ارائه جوایز تشویقی به دانش‌آموزانی که دوستان مناسبی را جذب کرده‌اند، می‌باشد. ابزارهای اجرایی همچون فعالیت‌های عملی مثل درست کردن گیفت‌های دست‌ساز مانند روسری یا دستبند برای هدیه به دوستان تغییر یافته استفاده شده است.

قالب اجرا عمدتاً در محیط مدارس و برای گروه‌های سنی دبستان و متوسطه (ابتدایی و دوره اول متوسطه) طراحی شده، اما قابلیت اجرا در محافل دانش‌آموزی و مراکز فرهنگی نیز دارد.

مخاطب‌شناسی طرح شامل دانش‌آموزان دختر مقطع ابتدایی و متوسطه اول است که در سنین شکل‌گیری هویت اجتماعی و شخصی خود قرار دارند و در زمینه انتخاب دوست، نیازمند آموزش و هدایت می‌باشند.

منابع انسانی این طرح عمدتاً توسط خود خانم علام پناه به صورت فردی اجرا شده و در برخی موارد با همکاری مدارس، اساتید فرهنگی و طلاب فعال در حوزه تبلیغاتی پشتیبانی شده است.

ابزار و امکانات مورد استفاده شامل بیانیه‌های تمثیلی (آهن‌ربا و براده)، تولید دستی گیفت‌های فرهنگی، جوایز انگیزشی، و ارتباط چهره به چهره و مشاوره فردی و گروهی با دانش‌آموزان بوده است.

بازتاب رسانه‌ای به صورت معرفی چهره به چهره و ارتباطات درون‌مدرسه‌ای انجام شده و طرح مورد استقبال گسترده دانش‌آموزان، معلمان و مدیران مدارس قرار گرفته است.

تمایز این فعالیت نسبت به فعالیت‌های مشابه (جنبه نوآورانه) از نظر مجری چیست؟ مهمترین شاخصه فعالیت و بخش برجسته این فعالیت کدام است، قالب یا محتوا یا سناریو ؟

جنبه نوآورانه طرح در استفاده خلاقانه از تمثیل ساده، قابل فهم و در عین حال عمیق آهن‌ربا و براده برای آموزش مهارت‌های انتخاب دوست و هویت‌یابی به دانش‌آموزان است. این روش غیرمستقیم باعث می‌شود دانش‌آموزان بدون احساس اجبار، به اصلاح رفتار خود تمایل پیدا کنند.

مهمترین شاخصه فعالیت، روش تمثیلی جذاب، آموزش غیرمستقیم، و ایجاد احساس مسئولیت فردی در دانش‌آموزان برای انتخاب و جذب دوستان شایسته می‌باشد. طرح توانسته است ارتباط عاطفی و فکری مناسبی بین دانش‌آموزان و موضوعات تربیتی برقرار کند.

این فعالیت ناظر به چه نیاز مخاطبان است (مساله شناسی و ریشه یابی)؟ فعالیت شما چگونه این نیاز را برطرف می‌کند؟ نتایج و دستاوردهای شما چیست؟

نیاز شناسایی شده شامل ضعف در مهارت‌های انتخاب دوست، مشکلات هویتی، تاثیرپذیری بی‌اراده از گروه‌های همسالان و عدم توانایی در ارزیابی کیفیت روابط اجتماعی در میان دانش‌آموزان دختر بوده است.

رفع این نیاز از طریق ایجاد درک عمیق نسبت به خودشناسی، انتخاب آگاهانه دوستان و مسئولیت‌پذیری نسبت به ارتباطات اجتماعی صورت گرفته است. به دانش‌آموزان آموزش داده شده که هویت قوی و خودسازی منجر به جذب دوستان بهتر خواهد شد.

نتایج و دستاوردهای طرح عبارتند از:

افزایش آگاهی دانش‌آموزان نسبت به اهمیت انتخاب صحیح دوست.

ارتقاء توانمندی در ارزیابی روابط اجتماعی.

ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان برای رشد فردی و صیقل دادن شخصیت خود.

بهبود جو مدرسه و روابط دانش‌آموزان از طریق گسترش روابط مثبت و سالم.

چالش‌ها و موانع کسب موفقیت (ریسک ها) این فعالیت را چه می‌دانید؟

چالش‌های اصلی اجرای طرح شامل:

زمان محدود آموزشی در مدارس برای پرداختن به چنین مباحث عمیق و تربیتی.

نیاز به استمرار جلسات برای تثبیت آموزه‌ها، چرا که تغییر رفتار اجتماعی زمان‌بر است.

محدودیت منابع مالی و امکانات برای توسعه بیشتر طرح و ارائه ابزارهای انگیزشی بیشتر.

تفاوت سطح پذیرش و رشد شخصیتی در میان دانش‌آموزان که باعث می‌شود برخی دانش‌آموزان سریع‌تر و برخی کندتر تغییر رفتار دهند.