سرکشی از بیماران

فعالیت شما چیست و چگونه است؟ فرآیند، روش اجرا، مراحل، جرقه اولیه، جزئیات، قالب، مخاطب شناسی، منابع انسانی، ابزار و امکانات، بازتاب رسانه ای، را توضیح دهید.

فعالیت معرفی‌شده، حضور و سرکشی مستمر یک روحانی به صورت فردی در بیمارستان امام رضا (ع) شهرستان امیدیه از استان خوزستان است. در این فعالیت، روحانی با هماهنگی مدیریت بیمارستان به بخش‌های مختلف به‌ویژه بخش مردان و بیماران سرپایی مراجعه می‌کند. فرآیند اجرای فعالیت به این صورت است که پس از هماهنگی قبلی با مسئولان، روحانی به صورت حضوری و چهره به چهره با بیماران گفتگو کرده، به سؤالات دینی آنان پاسخ می‌دهد، آرامش‌بخشی و شوخی‌های لطیف برای کاهش استرس انجام می‌دهد و گاهی نیز درباره نماز و مسائل شرعی توضیحاتی ارائه می‌نماید.

جرقه اولیه این فعالیت از آنجا آغاز شد که مصاحبه‌شونده در هنگام اقامه نماز در بیمارستان متوجه شد بسیاری از بیماران نیاز به ارتباط معنوی و مشاوره دینی دارند، ولی منتظرند روحانی به سراغ آنان بیاید. از این رو تصمیم گرفت به‌جای انتظار برای مراجعه مخاطب، خودش پیش‌قدم شود و سراغ بیماران برود.

مخاطب این طرح، طیف وسیعی از بیماران مرد با رده‌های سنی مختلف از کودک تا سالمند است. در برخی موارد نیز با بیماران عرب‌زبان به زبان خودشان گفتگو می‌شود. فعالیت به‌صورت فردی توسط یک روحانی انجام می‌شود که امام جماعت همان بیمارستان نیز هست. ایشان به صورت مستقل و جهادی این طرح را انجام می‌دهند.

ابزار و امکانات خاصی برای اجرای این طرح لازم نیست و تنها با تکیه بر مهارت‌های ارتباطی و دینی روحانی انجام می‌شود. این طرح نیاز به تجهیزات خاصی ندارد و صرفاً حضور فعال و انگیزه روحانی کفایت می‌کند.

از نظر بازتاب رسانه‌ای، مصاحبه‌شونده اذعان می‌کند که در این زمینه ضعیف عمل کرده است. دلیل این امر، شرایط فرهنگی منطقه و نارضایتی مردم از ثبت تصویری فعالیت‌های دینی در محیط‌هایی همچون بیمارستان است. با این حال، مسئولان شبکه بهداشت، بیمارستان و اساتید دانشگاه علوم پزشکی در جریان این فعالیت بوده و آن را تایید کرده‌اند.

تمایز این فعالیت نسبت به فعالیت‌های مشابه (جنبه نوآورانه) از نظر مجری چیست؟ مهمترین شاخصه فعالیت و بخش برجسته این فعالیت کدام است، قالب یا محتوا یا سناریو ؟

به‌زعم مجری، تمایز اصلی این فعالیت در آن است که در شهرستان امیدیه برای اولین‌بار چنین طرحی اجرا شده و پیش از آن سابقه‌ای از حضور مداوم و مستقیم روحانی در بخش‌های بیمارستانی به‌صورت سرکشی، گفتگوی معنوی و پاسخ به مسائل دینی بیماران وجود نداشته است. حتی در ایام کرونا نیز حضور روحانیون محدود به ضدعفونی‌کردن محیط بود، اما در این طرح تعامل مستقیم با بیماران مدنظر قرار گرفته است.

وجه نوآورانه فعالیت در سناریوی آن نهفته است؛ یعنی در شیوه تعامل با مخاطب که برخلاف روش‌های معمول، روحانی به سمت بیمار می‌رود و نه برعکس. این عمل سبب تقویت ذهنیت مثبت نسبت به روحانیت در میان بیماران و همراهان آنان شده است.

این فعالیت ناظر به چه نیاز مخاطبان است (مساله شناسی و ریشه یابی)؟ فعالیت شما چگونه این نیاز را برطرف می‌کند؟ نتایج و دستاوردهای شما چیست؟

این فعالیت ناظر به نیاز روانی و معنوی بیماران در شرایط استرس‌زا و بحرانی است. بیماران به‌ویژه در دوره بستری، دچار اضطراب، ناامیدی یا نگرانی نسبت به درمان خود می‌شوند. حضور روحانی با گفتار آرام‌بخش، مشاوره دینی، شوخی و ایجاد فضای صمیمی، به ایجاد روحیه‌ای مثبت در بیماران کمک می‌کند

نتیجه این فعالیت، ارتقای سطح روحیه بیماران و نیز اصلاح نگاه عمومی نسبت به روحانیت است. مجری فعالیت به تجربه دریافته که با این نوع تعامل، ذهنیت منفی برخی مردم نسبت به روحانیون که تصور می‌کنند آن‌ها منتظر مراجعه مردم هستند، تغییر کرده و نشان داده که روحانی هم می‌تواند پیش‌قدم شود و به مردم نزدیک گردد.

چالش‌ها و موانع کسب موفقیت (ریسک ها) این فعالیت را چه می‌دانید؟

مجری در طول اجرای هفت‌هشت‌ساله فعالیت خود، به مانع خاصی برنخورده است. دلیل این امر، مهارت بالا در برقراری ارتباط عمومی، برخورد صمیمی و شوخ‌طبعانه با بیماران و کادر درمانی و ایجاد رابطه‌ای دوستانه با تمامی سطوح کارکنان بیمارستان بوده است. به گفته وی، همین روابط صمیمی باعث شده که نه از سوی مدیریت، نه از سوی کادر درمان و نه از سوی بیماران و خانواده‌هایشان با مانعی مواجه نشود.