پاسخگویی به شبهات

فعالیت شما چیست و چگونه است؟ فرآیند، روش اجرا، مراحل، جرقه اولیه، جزئیات، قالب، مخاطب شناسی، منابع انسانی، ابزار و امکانات، بازتاب رسانه ای، را توضیح دهید.

فعالیت خانم معصومه پراشادفر در زمینه پاسخگویی به شبهات دینی و اعتقادی دانش‌آموزان و بانوان شکل گرفته است. فرآیند اجرای این فعالیت با توجه به مشاهدات ایشان از عدم پذیرش پاسخ‌های مستقیم توسط برخی دانش‌آموزان آغاز شد. جرقه اولیه طرح از اینجا شکل گرفت که مشاهده کردند پاسخ مستقیم به شبهات در سطح مدارس، به ویژه در متوسطه اول و دوم، اثربخشی لازم را ندارد و دانش‌آموزان به دلایل مختلفی مانند لجاجت یا بی‌اعتمادی به سخنرانی مستقیم، پاسخ‌ها را نمی‌پذیرند.

مراحل اجرای طرح به این صورت است که ابتدا موضوعی بر روی تخته نوشته می‌شود، سپس دانش‌آموزان به دو گروه (گروه طرح سوال و گروه پاسخ به سوال) تقسیم می‌شوند. گروه اول سوالات خود را در مورد موضوع مطرح می‌کند و گروه دوم با همکاری یکدیگر پاسخ می‌دهند. داوری توسط سایر دانش‌آموزان (تماشاگران) انجام می‌شود و بر اساس کیفیت پاسخ‌ها به گروه‌ها امتیاز داده می‌شود. در پایان جلسه، معلم نیز نکات تکمیلی را مطرح می‌کند.

قالب کار در مدارس به صورت بازی-مسابقه گروهی و در مجالس بانوان به صورت طرح مستقیم شبهه و پاسخ آن در قالب سخنرانی و پرسش و پاسخ است.

مخاطبان این فعالیت، عمدتاً دانش‌آموزان متوسطه اول و دوم و همچنین بانوان در مجالس عمومی هستند. در بین دانش‌آموزان، تمرکز ویژه‌ای بر روی افرادی که بیشتر پرسشگر و گاه مخالف هستند وجود دارد.

منابع انسانی این طرح عمدتاً خود خانم پراشادفر هستند. در برخی موارد، به طلاب دیگر نیز شیوه اجرای این طرح آموزش داده شده است تا در مدارس و محیط‌های دیگر استفاده شود.

ابزار و امکانات مورد استفاده شامل تخته وایت‌برد، برگه‌های نوشتاری برای سوالات، و جوایز کوچک برای ایجاد انگیزه میان دانش‌آموزان است. طرح، مبتنی بر روش‌های شفاهی و تعامل مستقیم است و تاکنون به صورت مدون یا جزوه مکتوب در نیامده است.

بازتاب رسانه‌ای خاصی برای این طرح گزارش نشده است.

تمایز این فعالیت نسبت به فعالیت‌های مشابه (جنبه نوآورانه) از نظر مجری چیست؟ مهمترین شاخصه فعالیت و بخش برجسته این فعالیت کدام است، قالب یا محتوا یا سناریو ؟

جنبه نوآورانه این فعالیت در شیوه پاسخگویی غیرمستقیم به شبهات است. به جای پاسخ مستقیم توسط مبلغ یا معلم، پاسخ از زبان خود دانش‌آموزان داده می‌شود. این روش موجب می‌شود مقاومت ذهنی و تعصب اولیه دانش‌آموزان شکسته شده و پاسخ‌ها را راحت‌تر بپذیرند.

مهم‌ترین شاخصه فعالیت، سناریوی آن است؛ سناریویی که بر پایه ایجاد یک فضای تعاملی، مسئولیت‌پذیری گروهی و انتقال غیرمستقیم مفاهیم بنا شده است. در عین حال، محتوا (پاسخگویی به شبهات اعتقادی و دینی) و قالب (بازی و مسابقه گروهی) نیز از اهمیت بالایی برخوردارند.

این فعالیت ناظر به چه نیاز مخاطبان است (مساله شناسی و ریشه یابی)؟ فعالیت شما چگونه این نیاز را برطرف می‌کند؟ نتایج و دستاوردهای شما چیست؟

این فعالیت ناظر به نیاز جدی نوجوانان به درک صحیح، منطقی و اقناعی از مفاهیم دینی و اعتقادی است. خانم پراشادفر به این نکته توجه کرده‌اند که نسل امروز به دلیل تأثیرپذیری از فضای مجازی، رسانه‌ها و تغییرات اجتماعی، با شبهات زیادی مواجه است و شیوه‌های سنتی پاسخگویی دیگر کارآمدی سابق را ندارد.

این نیاز با ایجاد یک فضای گفتگو محور، استفاده از روش‌های غیرمستقیم، و تشویق دانش‌آموزان به تفکر و پاسخگویی جمعی برطرف می‌شود. نتایج این فعالیت شامل:

افزایش مشارکت و علاقه دانش‌آموزان در بحث‌های دینی

پذیرش پاسخ‌ها به دلیل شنیدن آن از زبان همسالان

ایجاد تغییر در نگرش دانش‌آموزان مخالف یا بی‌اعتقاد

جذب نوجوانان خاکستری و ایجاد انگیزه در آن‌ها برای مشارکت بیشتر در فعالیت‌های فرهنگی-دینی

چالش‌ها و موانع کسب موفقیت (ریسک ها) این فعالیت را چه می‌دانید؟

موانع و چالش‌های این فعالیت عبارت‌اند از:

کمبود فضای مناسب و مجهز برای برگزاری جلسات و کارگاه‌ها

عدم حمایت کافی از سوی نهادهای دولتی و فرهنگی

هزینه بالای تأمین تجهیزات و امکانات مورد نیاز

دشواری در جذب و آموزش مربیانی که بتوانند ارتباط مؤثر و دوستانه با نوجوانان برقرار کنند

ضعف در نهادینه شدن دغدغه‌های تربیتی و فرهنگی در میان مسئولان ذیربط

مشکلات مالی شخصی که مانع از توسعه بهتر فعالیت‌ها می‌شود