فعال فرهنگی

فعالیت شما چیست و چگونه است؟ فرآیند، روش اجرا، مراحل، جرقه اولیه، جزئیات، قالب، مخاطب شناسی، منابع انسانی، ابزار و امکانات، بازتاب رسانه ای، را توضیح دهید.

فرآیند، روش اجرا و مراحل:

خانم مهریه آل‌ببیش فعالیت فرهنگی خود را با محوریت جذب نوجوانان به مسائل ارزشی و دینی، از طریق مسابقه کتاب‌خوانی با محتوای اعتقادی و اخلاقی آغاز کرده است. جرقه اولیه این طرح، پس از ورود ایشان به مدارس و مواجهه با دانش‌آموزانی بود که دچار کمبود محبت، ضعف عزت‌نفس، بدحجابی و مشکلات اخلاقی بودند. ایشان با اتخاذ رویکردی غیرمستقیم و همراه با محبت، اقدام به ایجاد ارتباط دوستانه با دانش‌آموزان کرده و سپس آن‌ها را به مشارکت در مسابقات کتاب‌خوانی دعوت می‌نماید.

مراحل اجرای طرح به شرح زیر است:

برقراری ارتباط صمیمی با دانش‌آموزان و ایجاد حس اعتماد و علاقه.

اعلام برگزاری مسابقه کتاب‌خوانی در مدارس با معرفی کتاب‌هایی مانند ترگل (درباره حجاب) و سه دقیقه در قیامت (درباره نماز و معاد) برای مطالعه.

ثبت‌نام داوطلبان، توزیع کتاب‌ها و برگزاری آزمون کتبی.

ارائه جوایز نقدی قابل توجه به نفرات برتر هر مدرسه (از منابع مالی شخصی).

برگزاری اردوهای تشویقی (از جمله سفر مشهد) برای دانش‌آموزان ممتاز.

جذب دانش‌آموزان فعال به حلقه‌های صالحین و استمرار ارتباط با آن‌ها در جلسات هفتگی فرهنگی.

مکان اجرا:

این طرح در مدارس پسرانه و دخترانه اجرا می‌شود. شروع آن در یک مدرسه دخترانه بوده و به‌تدریج به چند مدرسه دیگر نیز گسترش یافته است. همچنین جلسات هفتگی در حسینیه محل با حضور دانش‌آموزان پیگیری می‌شود.

مخاطب‌شناسی:

دانش‌آموزان، به‌ویژه نوجوانان پایه‌های بالای ابتدایی و متوسطه اول و دوم، مخاطبان اصلی این طرح هستند. مخاطبین عمدتاً دارای مشکلات رفتاری، اعتقادی یا عاطفی هستند.

منابع انسانی:

این فعالیت عمدتاً به‌صورت فردی توسط خانم آل‌ببیش و با همکاری همسرشان انجام می‌شود. در برخی سال‌ها افراد داوطلب نیز کمک کرده‌اند، اما ساختار اجرایی پایدار و تیم مشخصی وجود ندارد.

ابزار و امکانات:

تأمین کتاب‌ها و جوایز نقدی از طریق فروش طلاهای شخصی در ابتدای کار

استفاده از روش‌های جذاب ارتباطی، مسابقه‌ای و تشویقی برای جلب مشارکت

بهره‌گیری از فضاهای آموزشی مدارس و حسینیه برای برگزاری برنامه‌ها

بازتاب رسانه‌ای:

در متن مصاحبه اشاره‌ای به فعالیت‌های رسانه‌ای نشده است، اما برخی از فعالیت‌ها توسط شرکت‌ها یا گروه‌های فرهنگی مورد حمایت قرار گرفته‌اند.

تمایز این فعالیت نسبت به فعالیت‌های مشابه (جنبه نوآورانه) از نظر مجری چیست؟ مهمترین شاخصه فعالیت و بخش برجسته این فعالیت کدام است، قالب یا محتوا یا سناریو ؟

نوآوری اصلی این فعالیت، در رویکرد تربیتیِ غیرمستقیم و عاطفی آن است. مجری طرح با ایجاد رابطه‌ای دوستانه و حمایت‌گر با دانش‌آموزان، به‌جای برخورد مستقیم با مظاهر ناهنجاری مانند بدحجابی یا فحاشی، از راه کتاب‌خوانی هدفمند، تشویق عملی و رفاقت فعال وارد می‌شود.

شاخصه برجسته:

از نظر مجری، مهم‌ترین ویژگی طرح، میزان تأثیرگذاری شخصی و عاطفی بر نوجوانان است. او تلاش می‌کند دانش‌آموزان را با درک ارزش‌های درونی خود، به سمت عزت‌نفس، حیا، و تعهد دینی سوق دهد. به گفته ایشان، مهربانی صادقانه و ارتباط حقیقی جایگاه بالاتری از هر ساختار رسمی دارد.

این فعالیت ناظر به چه نیاز مخاطبان است (مساله شناسی و ریشه یابی)؟ فعالیت شما چگونه این نیاز را برطرف می‌کند؟ نتایج و دستاوردهای شما چیست؟

مسئله‌شناسی:

در مدارس، دانش‌آموزانی با فقدان عزت‌نفس، کمبود محبت، مشکلات خانوادگی، بدرفتاری و فاصله از ارزش‌های دینی وجود دارند. بسیاری از آن‌ها نسبت به دین، حجاب و عبادات دچار ابهام، انکار یا بی‌تفاوتی هستند.

پاسخ به نیاز:

با توجه به این نیاز، طرح تلاش می‌کند نوجوانان را با:

ایجاد فضای دوستی و حمایت روانی

معرفی الگوها و آموزه‌های دینی از طریق کتاب

جلسات مشاوره‌ای غیررسمی و گفتگوهای دوستانه

ارائه پاداش‌های انگیزشی (جوایز نقدی و اردوهای زیارتی)

به سمت اصلاح نگرش، بازسازی عزت‌نفس و بازگشت به هویت دینی سوق دهد.

دستاوردها:

ارتقاء محسوس اعتماد به نفس و حجب در میان دانش‌آموزان

علاقه‌مندی به کتاب‌خوانی و مباحث اخلاقی

ارتباط فعال نوجوانان با حلقه‌های فرهنگی مذهبی

بازخورد مثبت والدین و درخواست ادامه فعالیت از سوی دانش‌آموزان

چالش‌ها و موانع کسب موفقیت (ریسک ها) این فعالیت را چه می‌دانید؟

مهم‌ترین چالش‌های طرح عبارت‌اند از:

نبود منابع مالی پایدار:

در آغاز، مجری با فروش طلاهای شخصی هزینه‌ها را تأمین کرده اما اکنون با کمبود شدید منابع مواجه است. برخی حمایت‌ها مانند شرکت‌ها وجود داشته ولی کافی نبوده‌اند.

نبود پشتیبانی سازمانی و نهاد پشتیبان:

اجرای طرح به‌صورت جهادی و غیررسمی بوده و برای ادامه مسیر نیاز به همکاری نهادهای آموزش و پرورش، فرهنگی یا تبلیغی احساس می‌شود.

مشکلات ورود به مدارس:

عدم وجود مجوزهای سازمانی یا حمایت نهادی موجب شده است ورود به برخی مدارس با سختی انجام شود یا از سوی مدیران و مربیان مقاومت‌هایی ایجاد گردد.

فقدان تیم همدل:

گرچه در دوره‌هایی تعدادی داوطلب کمک کرده‌اند، اما به‌دلیل نبود انسجام و گاهی روحیه‌های فردگرایانه (منیّت)، این تیم‌ها پایدار نمانده‌اند.