تبلیغ در کمپ ترک اعتیاد

فعالیت شما چیست و چگونه است؟ فرآیند، روش اجرا، مراحل، جرقه اولیه، جزئیات، قالب، مخاطب شناسی، منابع انسانی، ابزار و امکانات، بازتاب رسانه ای، را توضیح دهید.

فعالیت مورد نظر در قالب تبلیغ دینی در کمپ ترک اعتیاد بانوان در منطقه کارون و با محوریت جهادی شکل گرفته است. جرقه اولیه این فعالیت در زمان اوایل شیوع کرونا زده شد؛ هنگامی که یکی از همکاران جهادی به واسطه یک پزشک آشنا، از وجود کمپ مخصوص بانوان مطلع شد و نیاز به ارتباط تبلیغی با این گروه خاص را مطرح کرد. پس از شناسایی اولیه کمپ توسط یک آقای فعال جهادی، این کمپ به خانم موسوی معرفی شد و برنامه‌ریزی برای ورود تبلیغی به آنجا شکل گرفت.

فرآیند اجرا به این صورت بود که در مناسبت‌های مذهبی، گروهی از خواهران طلبه به سرپرستی خانم موسوی به کمپ مراجعه می‌کردند و برنامه‌هایی مانند جشن، سخنرانی مذهبی، مولودی‌خوانی، مداحی، دعاخوانی و مسابقات فرهنگی برای ساکنین برگزار می‌نمودند. محتوا عمدتاً در زمینه امیدآفرینی، ارتباط با امام زمان (عج)، توبه، بازگشت به زندگی و شهدا بود. قالب کار بیشتر مناسبتی و چهره‌به‌چهره بود و مخاطبین، بانوان معتاد مستقر در کمپ بودند که بسیاری از آنان در اثر اعتیاد همسر یا افراد نزدیکشان دچار آسیب شده بودند.

منابع انسانی شامل خانم موسوی به عنوان مبلغ اصلی، به همراه چند طلبه خانم با تجربه و سن بالاتر بودند که با حساسیت نسبت به شرایط مخاطبین انتخاب می‌شدند. ابزار و امکانات مورد استفاده، بیشتر شامل وسایل فرهنگی مانند قرآن، مفاتیح، کتاب‌های دعا، چادر نماز، هدایا (مانند روسری)، وسایل تزیینی، و اقلام پذیرایی بود که عمدتاً با کمک خیرین تهیه می‌شد. در برخی موارد خانم موسوی پیشنهاد راه‌اندازی کلاس‌هایی مثل خیاطی یا شب‌دوزی نیز داده بود تا از وابستگی‌ها کاسته شود.

با وجود تلاش‌های صورت‌گرفته، هیچ‌گونه پشتیبانی رسمی یا مالی از سوی نهادهای حوزوی یا تبلیغاتی صورت نگرفت و حتی برخی اساتید حوزه با این اقدام مخالفت داشتند. همچنین، به دلیل قوانین داخلی کمپ، امکان ارتباط مستمر یا مستندسازی رسمی و رسانه‌ای فراهم نبود و بازتاب رسانه‌ای یا فضای مجازی برای این فعالیت گزارش نشده است.

تمایز این فعالیت نسبت به فعالیت‌های مشابه (جنبه نوآورانه) از نظر مجری چیست؟ مهمترین شاخصه فعالیت و بخش برجسته این فعالیت کدام است، قالب یا محتوا یا سناریو ؟

نوآوری و تمایز این فعالیت در انتخاب یک قشر به‌حاشیه‌رفته و فراموش‌شده برای تبلیغ دینی نهفته است؛ یعنی زنان معتاد مستقر در کمپ. برخلاف باور رایج که این قشر را غیرقابل بازگشت می‌دانند، خانم موسوی و تیم همراهش با حضور منظم و برنامه‌های امیدآفرین، نشان دادند که می‌توان در دل تاریکی نیز نور ایمان و امید را گسترش داد.

مهم‌ترین شاخصه این فعالیت، مشارکت خود مخاطبین در اجرای برنامه‌ها بود. آنان در تهیه غذا، تزئینات، قرائت قرآن، و حتی مداحی سهیم می‌شدند و این حضور فعال در مناسبت‌های مذهبی، باعث احیای حس ارزشمندی در آنان می‌شد. از میان قالب، محتوا و سناریو، به نظر می‌رسد که سناریوی فعالیت که مبتنی بر ارتباط صمیمانه، احترام، و حضور در کنار آنان به‌عنوان همراه و نه صرفاً موعظه‌گر بوده، اثرگذارترین بخش فعالیت محسوب می‌شود.

این فعالیت ناظر به چه نیاز مخاطبان است (مساله شناسی و ریشه یابی)؟ فعالیت شما چگونه این نیاز را برطرف می‌کند؟ نتایج و دستاوردهای شما چیست؟

این فعالیت ناظر به نیازهای عاطفی، معنوی، و روانی زنان معتاد در کمپ است؛ کسانی که عمدتاً به دلیل کمبود دیده‌شدن، فقدان حس ارزشمندی، و شکست‌های عاطفی، دچار اعتیاد شده‌اند. آنان نه‌تنها با وابستگی جسمی بلکه با ناامیدی مطلق به زندگی مواجه هستند. حضور مبلغان مذهبی، به ویژه در قالب جشن‌ها و مناسبت‌های مذهبی، حس امید، ارتباط با خداوند، و باور به امکان بازگشت را در دل آنان زنده کرده است.

دستاورد این فعالیت، هرچند به دلیل محدودیت در ارتباطات پایدار، به‌طور کامل قابل ارزیابی نیست، اما شواهد جزئی نشان از تأثیر عمیق دارد؛ از جمله بازگشت یکی از خانم‌ها به خانواده و زندگی عادی، تغییر نگرش نسبت به دین، ترک رفتارهای پرخطر، و تمایل به مشارکت فعال در برنامه‌های دینی و فرهنگی.

چالش‌ها و موانع کسب موفقیت (ریسک ها) این فعالیت را چه می‌دانید؟

اصلی‌ترین چالش این فعالیت، نبود حمایت رسمی و مالی از سوی نهادهای دینی، فرهنگی یا اجتماعی است. خانم موسوی تمام فعالیت‌ها را با تکیه بر ظرفیت‌های شخصی و کمک‌های پراکنده خیرین انجام داده است. مخالفت برخی اساتید حوزه با حضور در چنین محیطی، محدودیت در انتخاب نیروی همراه، و ممنوعیت ارتباط مستمر با مخاطبین توسط مسئولان کمپ از دیگر موانع جدی بودند.

همچنین، نگرانی مسئولین کمپ از ایجاد ارتباطات خارج از چارچوب با مبلغان، فضای سنگینی را بر ارتباط‌ها تحمیل می‌کرد. فقدان امکان پیگیری نتایج و ارزیابی‌های میدانی نیز، مانعی جدی در مستندسازی موفقیت‌های این طرح بوده است.