درسنامه مثبت من

فعالیت شما چیست و چگونه است؟ فرآیند، روش اجرا، مراحل، جرقه اولیه، جزئیات، قالب، مخاطب شناسی، منابع انسانی، ابزار و امکانات، بازتاب رسانه ای، را توضیح دهید.

فرآیند و مراحل اجرا: این فعالیت با محوریت یک فیلم یا کتاب آغاز می‌شود. در نمونه اجرا شده، فیلم «بیست و سه نفر» یا کتاب «من زنده‌ام» برای دختران استفاده شده است. پس از مشاهده فیلم یا مطالعه کتاب، دانش‌آموزان در گروه‌های سه‌نفره تقسیم می‌شوند و خود را به عنوان "نفر بیست و چهارم" در کنار شخصیت‌های اصلی داستان قرار می‌دهند. سپس موقعیت‌های حساس فیلم را شناسایی و تحلیل کرده، نظرات خود را به شکل گفت‌وگو تدوین و در قالب پادکست صوتی ارائه می‌دهند. این پادکست‌ها داوری شده و در مرحله نهایی، دانش‌آموزان اقدام عملیاتی در دنیای واقعی متناسب با درک خود از ضرورت‌های اجتماعی انجام می‌دهند.

جرقه اولیه: جرقه اولیه این طرح از نیاز نوجوان امروز به ارتباط با رسانه و توجه ویژه به فضای فیلم و داستان شکل گرفت. فیلم‌ها و داستان‌های واقعی مانند «بیست و سه نفر» یا «من زنده‌ام» به دلیل بار عاطفی بالا و مستند بودن، امکان همزادپنداری مؤثری را فراهم می‌کنند.

قالب: قالب طرح تلفیقی است از تحلیل محتوایی فیلم، گفت‌وگو گروهی، تولید پادکست صوتی و اقدام عملی میدانی.

مخاطب‌شناسی: مخاطبان اصلی دانش‌آموزان دوره متوسطه اول هستند؛ در طرح اجرا شده، تمرکز بر پایه هشتم بوده است. برای پسران فیلم «بیست و سه نفر» و برای دختران کتاب «من زنده‌ام» انتخاب شده است تا همزادپنداری با شخصیت‌های هم‌جنس راحت‌تر شکل گیرد.

منابع انسانی: این طرح به نیروی انسانی زیادی نیاز ندارد. حداقل یک مربی و حدود ده تا پانزده دانش‌آموز برای اجرای موفق آن کافی است. البته در صورت اجرای گسترده‌تر، تعداد بیشتر گروه‌های سه‌نفره موجب رقابت و کیفیت بالاتر طرح می‌شود.

ابزار و امکانات: در مرحله اول ابزارهایی مانند لپ‌تاپ، اسپیکر، و پروژکتور یا تلویزیون برای پخش فیلم استفاده شده است. در مرحله دوم، برای تولید پادکست، از گوشی‌های موبایل دانش‌آموزان و نرم‌افزارهای ساده ضبط صدا استفاده شده است. برای مرحله سوم (اقدام میدانی) ابزار خاصی نیاز نیست و بسته به نوع اقدام، دانش‌آموزان خود امکانات لازم را فراهم می‌کنند.

بازتاب رسانه‌ای: بازتاب رسانه‌ای این طرح عمدتاً در پیام‌رسان داخلی «ایتا» و به صورت محدود در توییتر بوده است. برخی کاربران این محتوا را در قالب پست‌هایی با بازخورد مثبت منتشر کرده‌اند.

تمایز این فعالیت نسبت به فعالیت‌های مشابه (جنبه نوآورانه) از نظر مجری چیست؟ مهمترین شاخصه فعالیت و بخش برجسته این فعالیت کدام است، قالب یا محتوا یا سناریو ؟

تمایز اصلی این طرح در تلفیق دقیق سه عنصر هدف‌گذاری، شناخت ویژگی مخاطب و طراحی سناریو است. این طرح از نظر محتوا، فیلم‌هایی را انتخاب می‌کند که هم مستند و واقعی‌اند و هم با دغدغه‌های نوجوانان پیوند دارند. از نظر قالب، فعالیت گروهی، تحلیل محتوایی، تولید پادکست و اقدام میدانی را به صورت یک‌پارچه در خود جای داده است. از نظر سناریو نیز، چیدمان فعالیت‌ها به گونه‌ای است که نوجوان را وادار به درک، تحلیل و اقدام مسئولانه در زندگی واقعی می‌کند. ویژگی بارز این طرح این است که در هر مکان و با حداقل امکانات قابل اجراست و صرفاً محدود به مجری خاص یا موقعیت خاص نیست.

این فعالیت ناظر به چه نیاز مخاطبان است (مساله شناسی و ریشه یابی)؟ فعالیت شما چگونه این نیاز را برطرف می‌کند؟ نتایج و دستاوردهای شما چیست؟

نیاز اصلی مخاطب در این طرح، تقویت قدرت تحلیل، مسئولیت‌پذیری، و درک موقعیت‌های اجتماعی واقعی در زندگی روزمره است. در فضای پرهیاهوی رسانه‌ای امروز، نوجوان نیاز دارد تا بتواند با دقت بیشتر به پیرامون خود نگاه کند و قدرت تمییز و موضع‌گیری صحیح داشته باشد. این طرح با قرار دادن دانش‌آموز در موقعیت‌های حساس، او را به فکر کردن و تحلیل واداشته و سپس او را به اقدام عملی تشویق می‌کند. خروجی طرح شامل رشد تفکر انتقادی، افزایش مسئولیت‌پذیری، توانمندی در کار گروهی و پیوند ذهنی با ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی است.

چالش‌ها و موانع کسب موفقیت (ریسک ها) این فعالیت را چه می‌دانید؟

چالش‌های اصلی طرح به دو بخش مربی و مخاطب مربوط می‌شود. اگر مربی تسلط کافی بر مراحل طرح نداشته باشد یا زمان کافی برای توجیه و هدایت نگذارد، روند کار دچار اخلال می‌شود. از سوی دیگر، اگر تعداد گروه‌ها کم باشد، فضای رقابتی و جشنواره‌ای کاهش یافته و تأثیرگذاری افت می‌کند. همچنین، مهم است که مربی صرفاً هدایتگر باشد و نه مجریِ کار به جای دانش‌آموز. اجرای موفق این طرح مستلزم آن است که دانش‌آموز خود مسیر را طی کند و مربی صرفاً نقش حامی و تسهیل‌گر داشته باشد.