گردشگری سلامت با رویکرد سلامت معنوی

این طرح از دغدغه بین‌المللی تبلیغ دینی شکل گرفت، خصوصاً برای استفاده از ظرفیت گردشگران خارجی که با گارد باز وارد ایران می‌شوند و نسبت به ایران و اسلام ترسی ندارند. آقای بوژمهرانی با توجه به سابقه‌اش در حوزه سلامت و دغدغه‌های تبلیغی، متوجه شد که حوزه "گردشگری سلامت" فرصت مهمی است که در حال تبدیل به تهدید است، زیرا خدمات موجود به این گردشگران، از نظر کیفیت، قیمت و رعایت شئونات مذهبی، نامناسب بود. در نتیجه، ایده‌ای برای ارائه خدمات سلامت توأم با سلامت معنوی به این مخاطبین شکل گرفت.

فرآیند و روش اجرا: یک شرکت ثبت شد و تیمی با رویکرد تبلیغی تشکیل گردید. در این طرح، گردشگر خارجی از لحظه ورود تا خروج از ایران تحت پوشش کامل خدماتی قرار می‌گیرد: شامل خدمات درمانی، اقامتی، گردشگری شهری و سلامت معنوی. خدمات شامل رزرو بلیط، هتل، حمل‌ونقل، و مهم‌تر از همه، همراهی یک "طلبه-مترجم" به عنوان همیار تبلیغی است. این همیار، علاوه بر ترجمه و تسهیل خدمات، در حوزه سلامت معنوی نیز نقش ایفا می‌کند؛ از روایتگری دینی تا مشاوره‌های معنوی.

قالب طرح: قالب طرح در قالب یک استارتاپ و شرکت رسمی است که چرخه کامل خدمات گردشگری سلامت را ارائه می‌دهد. در کنار آن، بسته‌های آموزشی و فرهنگی مانند اسلام‌شناسی، شیعه‌شناسی و کرسی‌های گفت‌وگو نیز طراحی شده‌اند. البته بخش‌هایی از این بسته‌ها به علت کمبود مشتری هنوز اجرایی نشده‌اند.

مخاطب‌شناسی: مخاطبین عمدتاً از کشورهای عربی مانند عراق و حاشیه خلیج فارس هستند که برای درمان و زیارت به ایران، خصوصاً مشهد می‌آیند. عمدتاً مرد، جوان یا میانسال، و دارای بیماری‌هایی چون دیابت، مشکلات قلبی یا سرطانی هستند. برای مخاطبین غیرشیعه مانند روس‌ها نیز طراحی‌های ویژه‌ای مدنظر بوده است.

منابع انسانی: تیم شامل طلاب زبان‌دان با تجربه تبلیغی است. ویژگی‌های لازم برای مجریان این فعالیت: آشنایی با تبلیغ بین‌الملل، آشنایی با حوزه سلامت (جسمی و معنوی)، و خلاقیت در ارتباط با مخاطب غیرهم‌فرهنگ است.

ابزار و امکانات: دفتر کار، مبلمان و تجهیزات اداری، مجوزهای مربوط به ثبت شرکت و آموزش‌های تخصصی. خدمات با استفاده از شبکه‌ای از پزشکان، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی انجام می‌شود.

بازتاب رسانه‌ای: علیرغم اهمیت موضوع، بازتاب رسانه‌ای و اجتماعی رسمی نداشته و حتی مصاحبه دفتر تبلیغات مشهد به علت انحلال تیم، عملی نشد.

مهم‌ترین شاخصه این فعالیت ترکیب خدمات سلامت جسمی با سلامت معنوی و رویکرد تبلیغی است. نوآوری‌ها و تمایزهای کلیدی عبارت‌اند از:

حضور طلبه به عنوان تورلیدر و مترجم.

ارائه مشاوره معنوی به بیماران خارجی در کنار خدمات پزشکی.

طراحی چرخه کامل خدمات از ورود تا خروج گردشگر، شامل فالوآپ پس از بازگشت.

ارائه خدمات توسط کادر هم‌جنس (مثلاً پزشک زن برای بیماران زن).

استفاده از فرصت حضور بیمار برای معرفت‌افزایی، اصلاح نگرش و روایتگری دینی.

برجسته‌ترین بخش فعالیت، ترکیب سناریوی تبلیغی و سلامت معنوی در دل فرآیند درمانی است که منحصربه‌فرد بوده و هدف آن تربیت مبلغینی از میان همین بیماران خارجی است.

مسأله‌شناسی و ریشه‌یابی: نیاز اصلی مخاطبین، دریافت خدمات درمانی با کیفیت و همراه با احترام به باورهای مذهبی و فرهنگی‌شان است. هم‌زمان، نیاز به آرامش روانی، امیدبخشی و پاسخ به شبهات و بحران‌های معنوی ناشی از بیماری، مهم‌ترین بخش نادیده گرفته شده در خدمات گردشگری سلامت است.

راهکار و عملکرد طرح: این طرح با ارائه مشاوره معنوی، روایتگری دینی و همراهی طلبه زبان‌دان، این خلأ را پر می‌کند. همراهی از ابتدا تا انتهای درمان، کمک به پذیرش معنوی بیماری، و ارتقاء معرفت دینی از طریق گفت‌وگو، بخشی از نتایج طرح است.

دستاوردها:

اجرای موفق شش پروژه، هرچند چهار مورد آن در قالب خیریه بود.

رضایت بالای مخاطبین که بعضاً به دعوت‌نامه‌های شخصی منجر شده است.

طراحی بسته‌های آموزشی و فرهنگی برای توسعه بیشتر.

پایه‌گذاری یک مدل نوین از تبلیغ بین‌الملل در بستر گردشگری سلامت.

 نیروی انسانی: ضعف در تیم‌سازی اولیه باعث کند شدن روند فعالیت شد. جذب طلاب با ویژگی‌های لازم و خلاقیت لازم دشوار بوده است.

 مسائل مالی: تمام هزینه‌ها (نزدیک به ۲۰۰ میلیون تومان) شخصی بوده و عدم حمایت مالی نهادها منجر به توقف پروژه شد.

 بازاریابی بین‌الملل: به علت عدم آشنایی با بازاریابی گردشگری سلامت و عدم توانایی تبلیغ در کشورهای مبدأ، جذب مخاطب محدود بود.

 مجوزها و بروکراسی: روند سخت دریافت مجوز از وزارت میراث فرهنگی مانعی جدی بود، به‌طوری‌که طرح با مجوز موقت و با کمک یک شرکت دیگر فعالیت می‌کرد.

 عدم حمایت نهادی: ارتباط با نهادهایی چون جامعه‌المصطفی یا سازمان ارتباطات اسلامی، به علت مسائل ساختاری و عدم همراهی، به نتیجه نرسید.